Termostaty służą do regulacji, utrzymania bądź programowania temperatury, w określonej przestrzeni.
Termostaty to urządzenia niezbędne w każdej instalacji grzewczej umożliwiające ustawienie optymalnej temperatury przy jednoczesnym wykorzystaniu minimalnej ilości energii. Umożliwiają również zaprogramowanie temperatury na następne godziny i dni. Zastosowanie termostatów pozwala podwyższyć komfort przebywania w pomieszczeniach przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia energii, a więc ograniczeniu wydatków.
Prawidłowa regulacja temperatury za pomocą termostatu ma bezpośredni wpływ na zużycie energii (można założyć, że zmniejszenie temperatury o 1°C przekłada się na oszczędność energii o około 7%). Średnio dzięki regulacji temperatury zużywamy aż o 25% mniej z energii.
Nowoczesne termostaty pozwalają dokładnie ustawić temperaturę we wnętrzu, w zależności od rodzaju pomieszczenia, pory dnia, dnia tygodnia, przy uwzględnieniu temperatury zewnętrznej.
Określenie termostat wykorzystuje się w celu nazwania układu sterowania, utrzymującego stałą temperaturę - (urządzenie zawierające układ pomiaru temperatury oraz układ włączający urządzenia dostarczające ciepło lub odbierające ciepło z układu), np.
- element układu chłodzenia silnika spalinowego w samochodzie - automatyczny zawór otwierający się w wyniku wzrostu temperatury, umieszczany w odpływie czynnika chłodzącego z bloku silnika do chłodnicy,
- układ sterowania w klimatyzatorze,
- układ sterowania w chłodziarce (lodówce), zamrażarce,
- układ sterowania pracą grzałki akwarystycznej.