Koronawirus w budownictwie. Szczypta optymizmu

Na bazie informacji aktualizowanych na bieżąco, w oparciu o bezpośredni kontakt z inwestorami, projektantami i wykonawcami, Kompas Inwestycji zarejestrował na dzień 24 kwietnia ogółem 144 projekty wstrzymane ze względu na panującą sytuację epidemiczną. Ich łączna szacunkowa wartość to 4651 mln zł. Dane na ten temat są pozyskiwane od 16 marca br. Dynamika przyrostu zamrożonych projektów na przestrzeni trzech ostatnich tygodni zmalała, w porównaniu do przełomu marca i kwietnia - o ok. połowę.

Rejestrujemy wstrzymane inwestycje w niemal wszystkich sektorach. Najliczniejsze są projekty mieszkaniowe (41), w tej grupie, w porównaniu do poprzedniego tygodnia, odnotowaliśmy największy przyrost - o 7 inwestycji. Zdecydowana większość tych przedsięwzięć nie przekracza 50 mln zł, ich łączna wartość to 1072 mln zł. W gronie wstrzymanych inwestycji znajdują się również obiekty: handlowo-usługowe (25), zakłady produkcyjne (21), magazynowe (20), biurowe (19) i hotelowe (17). Najwięcej wstrzymanych projektów odnotowano na Mazowszu (27), w Wielkopolsce jest ich 20, na terenie woj. pomorskiego 17. Zaledwie jedna wstrzymana inwestycja znajduje się na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego, dwie w Świętokrzyskiem, po cztery w województwie śląskim i lubuskim.

Niepewna przyszłość

Kiedy rząd poinformował o planowanym złagodzeniu obostrzeń, sektor budowlany odetchnął z ulgą. Oddaliła się najczarniejsza perspektywa administracyjnego wstrzymania prac na budowach. Zarząd Mostostalu Warszawa nie ukrywa, że wyzwaniem na najbliższy rok będą skutki zagrożenia epidemicznego wywołanego koronawirusem SARS-CoV-2, jednak wszystkie spółki z Grupy zachowały ciągłość działalności - budowy, zakłady i biura pracują. Realizowane są także wszystkie projekty Skanska Europa Środkowa. – Celem naszej firmy jest budowanie z korzyścią dla społeczeństwa, dlatego wszystkie projekty są kontynuowane, by wypełnić zobowiązania wobec naszych klientów – mówi Michal Jurka, prezes Skanska Europa Środkowa. – Obecna sytuacja jest wyzwaniem dla wszystkich uczestników procesu budowlanego. Właśnie dlatego rozmawiamy z naszymi klientami i partnerami biznesowymi, aby wypracować najlepsze rozwiązania w obecnej sytuacji – dodaje Jurka.

– Najważniejszą kwestią pozostaje ewentualny spadek cen mieszkań w ciągu najbliższych miesięcy. Deweloperzy przyznają, że zaobserwowali już spadek zainteresowania klientów, zmniejszyła się liczba zapytań czy zawieranych umów. Wyjaśnieniem tej sytuacji może być z jednej strony ograniczenia w możliwościach przemieszczania się, z drugiej niepewna przyszłość, która w tej chwili powoduje, że część osób odkłada decyzję o zakupie mieszkania w czasie - komentuje Dariusz Pawlukowicz, członek zarządu Vantage Development.

Jak podał zarząd J.W. Construction Holding, której spółki, poza działalnością w sektorze mieszkaniowym, prowadzą siedem obiektów hotelowych i aparthotelowych, trudno ocenić w jakim stopniu epidemia COVID-19 wpłynie na branżę hotelarską i ograniczy wpływy z działalności hoteli w dalszej części br. Spółka nie zaobserwowała istotnego spadku tempa prac na realizowanych inwestycjach, zwróciła za to uwagę, że przy wydawaniu decyzji, zaświadczeń, postanowień w procesach administracyjnych czas do uzyskania danego dokumentu wydłużył się dwu- a nawet trzykrotnie. W przypadku umów deweloperskich J.W. Construction, porównując dane za luty i marzec 2020 r., odnotował spadek zawierania umów o około 45 proc.

– Pomimo podejmowanych działań zmierzających do ograniczenia ryzyka ewentualnego zarażenia, polegających na zwiększeniu odstępów pomiędzy planowanymi terminami podpisania aktów, każdorazowej dezynfekcji powierzchni po wizycie klientów, obserwujemy zwiększone obawy przed wizytą w kancelarii notarialnej. Spółka zaobserwowała, iż około 30 proc. klientów umówionych na wizytę w kancelarii notarialnej (celem zawarcia umowy przenoszącej własność lub deweloperskiej) nie pojawia się na umówiony termin bez podania przyczyny. Spółka wiąże to z epidemią COVID-19 – poinformował zarząd J.W. Construction Holding.

Optymistyczne dane GUS

Według danych GUS, produkcja budowlano-montażowa w marcu br. była o 3,7 proc. wyższa w porównaniu z analogicznym miesiącem 2019 roku. Po uwzględnieniu czynników o charakterze sezonowym, produkcja w marcu wzrosła o 1,6 proc. W porównaniu z analogicznym miesiącem 2019 r., wzrost produkcji o 10,8 proc. zanotowały przedsiębiorstwa z obszaru specjalistycznych robót budowlanych oraz budowy budynków (+2,9 proc.). W obu przypadkach czynnikiem wpływającym na tak wyraźną poprawę była prawdopodobnie dobra pogoda. Spadek produkcji odnotowano w przypadku podmiotów specjalizujących się w budowie obiektów inżynierii lądowej i wodnej (-0,4 proc.). Wg GUS, w ujęciu narastającym w okresie styczeń-marzec 2020 r. oddano do użytkowania 49,5 tys. mieszkań, tj. o 4,4 proc. więcej niż przed rokiem. Szacuje się, że jednocześnie na koniec marca w budowie pozostawało 828,5 tys. mieszkań, tj. o 3,3 proc. więcej niż w analogicznym okresie ub. roku.

Zmiany w prawie zamówień publicznych

– Chcielibyśmy, aby sektor budowlany nie utracił tempa i aby był nadal dźwignią rozwojową nawet w tym trudniejszym czasie - powiedziała w tym tygodniu podczas konferencji prasowej minister rozwoju Jadwiga Emilewicz, zapowiadając zmiany w prawie zamówień publicznych. Dotyczyć one będą umów z wykonawcami - ma zostać zniesione wadium w postępowaniach o szacunkowej wartości powyżej progów unijnych, w przypadku dłuższych umów pojawi się za to obowiązek zapłaty wynagrodzenia w częściach bądź udzielania zaliczek. Obniżona zostanie dopuszczalna wysokość zabezpieczenia, aby możliwość realizowania zleceń miała większa grupa firm. W planach jest również odblokowanie Krajowej Izby Odwoławczej, aby mogła rozpoznawać odwołania w oparciu o materiał dowodowy, bez udziału stron i uczestników postępowania.

Michał Oksiński, Kompas Inwestycji