Forum Ekspertów 2023: jakość budynków i ewolucja rynku

Podczas wydarzenia Maja Bromowska, prezeska Kompasu Inwestycji oraz Michał Oksiński, redaktor portalu, wręczyli wyróżnienia dla projektów innowacyjnych, będących wskaźnikiem zmian na polskim rynku. Symboliczne Złote Kompasy to nagroda dla inwestycji realizowanych w duchu zrównoważonego budownictwa, które wykorzystują ekologiczne rozwiązania, są nawigatorem zmian w podejściu do projektowania i tworzenia przestrzeni przyjaznej dla użytkowników.

Złote Kompasy 2023

W kategorii „inwestycja mieszkaniowa” nagrodzono warszawskie osiedle Aleje Praskie spółki Develia. Za projekt odpowiada FBT Pracownia Architektury i Urbanistyki, wykonawcą był Kalter. Złoty Kompas za rewitalizację zabytkowego, łódzkiego obiektu Wigencja otrzymali: inwestor - Zarząd Inwestycji Miejskich w Łodzi, Pracownia Projektowa F-11 oraz wykonawca - Mostostal Warszawa. W kategorii „inwestycja magazynowa” wyróżnienie otrzymał certyfikowany w BREEAM projekt Panattoni Park Kraków North, zaś Craft w Katowicach, efekt współpracy Ghelamco Poland, pracowni Czora&Czora oraz firmy Strabag, został nagrodzony Złotym Kompasem w kategorii "inwestycja biurowa".

Komunikacja, jakość, inflacja

Pierwszy blok konferencji „Budownictwo w praktyce” i panel dyskusyjny był poświęcony przede wszystkim komunikacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesu inwestycyjnego i jakości budynków.

– Architekt powinien doradzać, być ekspertem, który pomaga inwestorowi i generalnemu wykonawcy, broni swoich racji, jeśli chodzi o jakość, trwałość i estetykę. Jako pracownia mamy bardzo dokładnie opracowaną specyfikację. To czasami po tysiąc stron opisu do projektu, po to, aby zachować trwałość i jakość. Uwzględniamy również marki referencyjne, zawsze więcej niż jedna, i jeśli jest proponowany przez wykonawcę zamiennik,  jeśli parametry i estetyka są zachowane, to nie ma z tym problemu. Często jest tak, że generalni wykonawcy szukają oszczędności, które pogarszają jakość obiektu. Tymczasem pamiętajmy, że inwestor chce mieć trwały, estetyczny budynek w cyklu życia, nie chce wymieniać elementów elewacji za 5 czy 10 lat – wskazała podczas debaty Agnieszka Kalinowska-Sołtys, Architektka-Partnerka, Członkini Zarządu w pracowni APA Wojciechowski Architekci oraz Prezeska SARP. Jak dodała, są inwestorzy, głównie mieszkaniowi, którzy myślą „tu i teraz” – wybudować, oddać budynek do użytkowania, sprzedać mieszkania i zapomnieć. Brakuje w takich wypadkach myślenia o całym cyklu życia obiektu. Z drugiej strony budynki komercyjne powstające 20 lat temu to dziś "potwory energetyczne".

– Koszty utrzymania budynku są głęboko badane przez klientów i analizowane podczas decyzji zakupowych – podkreśliła Katarzyna Unold – Dyrektor Zarządzająca – Acciona. Z kolei Marcin Antczak, CEO Grupy Antczak zaznaczył, że inwestorzy długoterminowi nie mogą sobie pozwolić na budowanie obiektów niskich jakości, ponieważ koszty gwarancyjne pochłaniają potem cały zysk.

Z perspektywy Jakuba Skiby, Prezesa Alfa-Bet Polska, firmy działającej w generalnym wykonawstwie, to właśnie w generalnych wykonawców najbardziej uderzyła inflacja. – Ostatnich kilkanaście lat to bardzo intensywny rozwój gospodarczy, rozwijał się e-commerce, rozwijały się magazyny. Sytuacja w 2022 roku diametralnie się zmieniła: odpływ inwestorów, wstrzymanie inwestycji. Wojna w Ukrainie spowodowała, że jesteśmy postrzegani jako rynek zagrożony, niemalże frontowy. Stanęło wiele inwestycji, również mieszkaniowych, magazynowych i produkcyjnych. Mieszkaniówka zaczyna lekko odbijać, ale mamy o 30 proc. mniej wydanych pozwoleń na budowę – dodał Marcin Antczak, CEO Grupy Antczak.

Pierwszy blok konferencji to trzy prelekcje. Wystąpienie Mai Bromowskiej, prezeski platformy Kompas Inwestycji, oraz Artura Bańkowskiego, Head of Delivery w firmie Evojam, "Innowacja i networking. Nowy moduł "Zlecenia budowlane" - na temat innowacyjnego systemu zapytań ofertowych, umożliwiającego poszukiwanie partnerów do współpracy z każdego sektora branży budowlanej. Wojciech Kozłowski z firmy AEC Design przedstawił możliwości platformy CDE w procesie projektowania i komunikacji z Inwestorem, zaś Adam Runo z DD Group zaprezentował technologię tarasu i balkonu wentylowanego. 

Ewolucja na rynku inwestycji

W drugim bloku Forum Ekspertów 2023 „Ewolucja na rynku inwestycji” rozmowa toczyła się wokół przyszłości rynku nieruchomości. W dyskusji brali udział: Rafał Gierczak, Członek Zarządu Ghelamco, Anna Tomaszewska, Investment Director z Capital Park, Mariusz Przystupa, Wiceprezes Unidevelopment oraz Jacek Wesołowski, Dyrektor Zarządzający Trei Real Estate Poland. Poznaliśmy plany inwestycyjne firm, a najwięcej emocji wywołał temat czynników blokujących rozwój inwestycji. Jedną z największych blokad są przedłużające się, toczące się nawet przez dobrych kilka lat, procedury administracyjne.

– Dostępnych gruntów trochę jest, ale mają niewłaściwą planistykę, a zmiana planu, związana z 10-letnią inwestycją, skutecznie odstrasza. Przy tym koszcie pieniądza oczekiwanie na pozwolenie na budowę przez okres nawet 7 lat jest absurdem – podkreśliła Anna Tomaszewska ze spółki Capital Park. Jak dodała, dla firmy przekształcenie koncepcji budynku biurowego, rozszerzenie jej o punkty usługowe, wyjście z jednej funkcji i dywersyfikacją oferty spowodowały, że budynki inwestora są w pełni wynajęte.

Dla rynku biurowego wyzwaniem jest, związana z inflacją, zachowawcza postawa najemców. – Rynek najemcy biurowego jest dosyć silny, firmy mają potrzeby, ale często boją się je zmaterializować, przyjmują postawę „poczekajmy i zobaczmy, jak sytuacja się rozwinie”. Widzimy, że często za cenę pozostania w gorszym miejscu, lokalizacji i standardzie decydują się na przedłużenie umowy o 2, 3 lata – powiedział Rafał Gierczak, Członek Zarządu Ghelamco Poland.

– Rynek zupełnie się zmienił, zapotrzebowania na duże obiekty handlowe praktycznie już nie ma, a parki handlowe stały się dostępnym miejscem zakupów, które spełnia wiele ról. Nas również napędza e-commerce. Ludzie chcą kupować blisko domu, odebrać zakupy. Projekty wielofunkcyjne będą dominowały na rynku. Co do mieszkaniówki, przewiduję wzrost najmu instytucjonalnego – skomentował Jacek Wesołowski, Dyrektor Zarządzający Trei Real Estate Poland.

– Polski rynek deweloperski jest rozdrobniony, największe firmy sprzedają po 3,4 tyś. mieszkań rocznie. To niewielki udział w skali całego rynku. Procesy konsolidacyjne już się rozpoczęły na przestrzeni ostatnich 2 lat, na pewno będą postępować – zaznaczył Mariusz Przystupa, Wiceprezes Unidevelopment.

Na zakończenie drugiego bloku konferencji Aleksander Rusak, Dyrektor techniczny Kiloutou wystąpił z prelekcją "Zarządzanie ryzykiem w niepewnych czasach", zaś Antoni Łabaj, Prezes firmy OnGeo zaprezentował możliwości pozyskania informacji o nieruchomości, jakie daje portal OnGeo.pl.

Zmiany rynkowe: diagnoza i prognoza

W trzecim bloku konferencji Przemysław Chimczak-Bratkowski, Partner zarządzający ThinkCo oraz Marek Grochala, CEO Evojam, wskazali, jak regulacje ESG przekładają się na konkurencyjność na rynku nieruchomości. Marek Wielgo, Ekspert portalu RynekPierwotny.pl i GetHome.pl przedstawił perspektywy dla branży deweloperskiej, zaś Andrzej Kaczmarek, Analityk serwisu Kompasu Inwestycji wystąpił z prelekcją zawierającą ocenę rynku i prognozę w budownictwie.

Dziękujemy partnerom tegorocznego wydarzenia, firmom: AEC Design, Baukrane, Deante, DD Group, Evojam, Kiloutou,  Kofio.pl, OnGeo oraz RynekPierwotny.pl, a także patronom konferencji: Builder, Inżynier Budownictwa, Polski Związek Pracodawców Budownictwa, PINK - Polska Izba Nieruchomości Komercyjnych.