Zakaz stosowania f-gazów w Unii Europejskiej -jak i czy wpłynie na możliwość serwisowania obecnie sprzedawanych pomp ciepła?
Zmiany, które są planowane w rozporządzeniu dotyczącym substancji fluorowanych (tzw. f-gazów), nie zawierają żadnych zapisów zakazujących serwisowania ani wprowadzających jakiekolwiek ograniczenia w użytkowaniu pomp ciepła, które wykorzystują syntetyczne czynniki chłodnicze. Innymi słowy, przepisy te nie wprowadzają zakazu korzystania z pomp ciepła z f-gazami ani nie wprowadzają ograniczeń w zakresie naprawy takich urządzeń.
Wszystkie pompy ciepła, które są obecnie dostępne i będą w przyszłości na polskim rynku, będą mogły być serwisowane bez żadnych przeszkód przez cały okres ich użytkowania. Propozycje ograniczeń w zakresie serwisowania, które zostały przedstawione w związku z nową wersją przepisów dotyczących f-gazów, nie odnoszą się do pomp ciepła ani do czynników chłodniczych, które są stosowane w tych urządzeniach i sprzedawane w Polsce. Dotyczą one innych grup urządzeń chłodniczych.
Unia Europejska założyła sobie ambitną politykę klimatyczną, która obejmuje wszystkie technologie, w tym kluczowe, takie jak elektryczne pompy ciepła. Obecnie, dzięki minimalnemu śladowi węglowemu wynikającemu z ewentualnych nieszczelności układu z czynnikiem chłodniczym, pompy ciepła są uważane za ekologiczne. Jednak w przyszłości, gdy energia elektryczna zostanie całkowicie zdekarbonizowana, a pompy ciepła będą powszechnie stosowane, kwestia ta nabierze istotnego znaczenia, zwłaszcza ze względu na skalę ich wykorzystania. W związku z tym w polityce unijnej wprowadzono ograniczenia w stosowaniu niektórych syntetycznych czynników chłodniczych (gazów fluorowanych) w nowych pompach ciepła, a zachęca się do przejścia na czynniki naturalne o minimalnym wpływie na środowisko. Niemniej jednak, nie oznacza to, że nabywcy i użytkownicy pomp ciepła, które nie używają czynników naturalnych, będą mieli trudności w ich serwisowaniu w przyszłości.
Niedawno pojawiły się doniesienia w mediach i wypowiedzi polityków sugerujące, że Unia Europejska planuje wprowadzić przepisy, które utrudnią serwisowanie pomp ciepła. Jednak według Pawła Lachmana, prezesa Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), zmiany w unijnym rozporządzeniu f-gazowym nie będą miały wpływu na serwisowanie pomp ciepła sprzedawanych obecnie lub w najbliższych latach.
Możliwe, że złożoność treści unijnego rozporządzenia f-gazowego przyczynia się do błędnych interpretacji jego przepisów. To może być przyczyną rozpowszechniania nieprawdziwych informacji na temat pomp ciepła. W rzeczywistości, wszystkie planowane zakazy serwisowania w ramach nowelizacji rozporządzenia f-gazowego dotyczą innych grup urządzeń chłodniczych lub czynników chłodniczych, które nie są używane w pompach ciepła w Polsce.
Paweł Lachman, prezes zarządu Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła, zapewnia, że proponowane zmiany w unijnym rozporządzeniu f-gazowym nie będą miały wpływu na serwisowanie obecnie użytkowanych lub nowych pomp ciepła. Większość europejskich producentów tych urządzeń już teraz stosuje naturalne czynniki chłodnicze i są przygotowani na zmiany przepisów. Jedynie producenci gruntowych pomp ciepła mogą napotkać trudności z przejściem na naturalne czynniki chłodnicze.
Ponadto, Komisja Europejska uznaje technologię pomp ciepła za kluczową technologię w kontekście zwiększenia konkurencyjności rynku UE i przyspieszenia wycofywania f-gazowych czynników chłodniczych. Dlatego też, proponowane zmiany w przepisach nie powinny wpłynąć negatywnie na planowane zwiększenie produkcji pomp ciepła w Europie.
Warto również podkreślić, że zmiany w unijnych przepisach mają na celu ochronę środowiska poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych. Związane jest to ze stosowaniem w urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych gazów fluorowanych, które są szkodliwe dla warstwy ozonowej i przyczyniają się do globalnego ocieplenia. Naturalne czynniki chłodnicze, takie jak propan czy amoniak, są bardziej przyjazne dla środowiska, co zwiększa znaczenie i potrzebę ich stosowania w nowych urządzeniach.
Ważne jest również, że przemysł pomp ciepła w Polsce rozwija się dynamicznie, co przekłada się na rosnącą liczbę miejsc pracy i rozwój innowacyjnych technologii. Dlatego też ważne jest, aby unijne przepisy nie stanowiły barier dla dalszego rozwoju branży w Polsce i w Europie. Przesunięcie terminów wprowadzenia zakazów stosowania niektórych f-gazowych czynników chłodniczych, zgodnie z propozycją PORT PC, może być jednym z rozwiązań umożliwiających kontynuowanie rozwoju tej branży, przy jednoczesnym zachowaniu dbałości o środowisko naturalne.
Komisja Europejska uważa, że technologia pomp ciepła ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów UE dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych i przyspieszenia transformacji energetycznej. W tym kontekście, Unia Europejska zachęca do zwiększenia inwestycji w rozwój tej technologii, a także wspiera produkcję pomp ciepła poprzez różne programy finansowe i inicjatywy.
W Polsce, zgodnie z raportem Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła, w ciągu ostatnich lat rynek pomp ciepła dynamicznie się rozwija. W 2021 roku sprzedano około 130 tysięcy urządzeń, co stanowi wzrost o ponad 20% w porównaniu do poprzedniego roku. Przyczyniły się do tego między innymi programy rządowe wspierające wymianę starych źródeł ciepła na nowoczesne i bardziej energooszczędne rozwiązania.
Pompy ciepła to technologia, która może przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz zmniejszenia kosztów ogrzewania budynków. W dalszej perspektywie, rozwój tej technologii może również przyczynić się do zmniejszenia zależności od importu energii zewnętrznej, a także zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju.
