Nowe Warunki Techniczne a efektywność energetyczna budynków – zdrowe budynki o niskich kosztach eksploatacji
fot. Knauf
Zagadnienia efektywności energetycznej i stosowania energooszczędnych rozwiązań zyskują coraz większe znaczenie we współczesnym budownictwie. W obliczu wyzwań związanych z niestabilnymi cenami energii, inwestorzy oczekują budynków, które pozwolą na realne oszczędności w trakcie eksploatacji. Nowoczesne materiały i urządzenia oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii pozwalają tworzyć budynki nie tylko ekonomiczne, lecz także komfortowe i przyjazne dla użytkowników oraz otoczenia. Efektywność energetyczna staje się standardem, który wyznaczy kierunek dalszego rozwoju budownictwa.
W połowie czerwca br. Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT) przedstawiło projekt rozporządzenia określającego parametry techniczne, które muszą spełniać budynki w Polsce. Zbiór przepisów, nazywany potocznie Warunkami Technicznymi (WT) to podstawowy akt prawny regulujący wznoszenie budynków w Polsce, dotyczący m.in. właśnie kwestii efektywności energetycznej oraz dostępności, bezpieczeństwa konstrukcji, akustyki czy bezpieczeństwa pożarowego.
Warunki Techniczne, w zaproponowanym przez MRiT kształcie, zawierają m.in. przepisy dotyczące oszczędności energii. Wprowadzają one nowy standard budynku bezemisyjnego, charakteryzującego się obniżonym zapotrzebowaniem na energię służącą do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji, przygotowania cieplej wody użytkowej oraz oświetlenia. Nowe wskaźniki zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną będą zredukowane o 10% w porównaniu do obowiązującego obecnie standardu niskoemisyjnego.
Dla przykładu, zapisany w projekcie WT wskaźnik dla budynku jednorodzinnego wyniesie maksymalnie 63 kWh/(m2·rok) wobec 70 kWh obecnie; dla budynku wielorodzinnego 58 kWh/(m2·rok) wobec aktualnych 65 kWh, zaś dla budynku użyteczności publicznej – 40 kWh/(m2·rok) wobec 45 kWh obowiązujących obecnie.
Dodatkowo źródła ciepła, chłodu i energii elektrycznej w budynku bezemisyjnym nie będą mogły emitować na miejscu dwutlenku węgla z paliw kopalnych. W praktyce oznacza to odejście od emisyjnych technologii jak np. kotły gazowe czy olejowe na rzecz korzystania z nowoczesnych systemów, takich jak odnawialne źródła energii czy efektywne energetycznie systemy ciepłownicze.
Nowy standard bezemisyjny stanie się obowiązkowy dla nowych budynków już za kilka lat: dla budynków publicznych od stycznia 2028 r., a dla pozostałych od stycznia 2030 r.
Wymogom w zakresie standardu bezemisyjnego towarzyszą przepisy dotyczące szerszego wykorzystania energii słonecznej w budynkach. Stopniowo, poczynając od budynków użyteczności publicznej oraz obiektów gospodarczych o dużej powierzchni, budynki będą musiały być wyposażane w urządzenia lub instalacje wykorzystujące do wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła energię promieniowania słonecznego. Obowiązek ten obejmie nowe budynki mieszkalne od 31 grudnia 2029 r.
Energooszczędność jako filar nowoczesnego budownictwa
Proponowany standard budynku bezemisyjnego i towarzyszące mu postanowienia dotyczące wykorzystania energii słonecznej to odpowiedź na wyzwania związane z koniecznością poszukiwania sposobów na oszczędzanie energii. Jak wynika z danych Komisji Europejskiej obecnie budynki odpowiadają za ok. 40% całkowitego zużycia energii na terenie UE, a jednocześnie ok. 75% budynków w Unii jest nadal nieefektywnych energetycznie. Problem ten dotyczy również Polski. Zgodnie z wyliczeniami przedstawionymi w projekcie Krajowego Planu Renowacji Budynków z grudnia 2024 r., 60% budynków jednorodzinnych w Polsce wykorzystuje jako główne źródło ogrzewania paliwa stałe, w tym węgiel i drewno.
Przyjęcie proponowanych rozwiązań na rzecz redukcji zużycia energii w budynkach niesie ze sobą szereg długofalowych korzyści dla gospodarstw domowych, przedsiębiorców i całej gospodarki.
– Większa energooszczędność to przede wszystkim niższe rachunki za ogrzewanie naszych domów i mieszkań. Niższe koszty eksploatacji to z kolei możliwość zapewnienia komfortu cieplnego, czyli optymalnej temperatury wewnątrz budynku, zarówno zimą w sezonie grzewczym, jak i latem w obliczu rosnących temperatur. Komfort cieplny ma bezpośrednie przełożenie na nasz dobrostan, gdy możemy pracować, uczyć się czy odpoczywać w korzystnych dla naszego zdrowia warunkach – mówi Katarzyna Wiatr, ekspert MIWO.
Promocja wykorzystania OZE i ograniczenie możliwości stosowania paliw kopalnych w budynkach bezemisyjnych pozwoli z jednej strony zredukować emisję dwutlenku węgla, z drugiej będzie przeciwdziałać zjawisku niskiej emisji i szkodliwym zanieczyszczeniom powietrza, które powstają w wyniku nieefektywnego spalania paliw takich jak węgiel czy drewno w domowych piecach. To nie tylko realizacja celów polityki klimatycznej i środowiskowej, ale także realny pozytywny wpływ na zdrowie obywateli i komfort ich życia.
Patrząc szerzej, w ujęciu całego kraju, energooszczędność sektora budynków służy również większej stabilności systemu elektroenergetycznego i optymalizacji inwestycji w sektorze energetycznym, co przekłada się na bezpieczeństwo i odporność całej gospodarki na zmienność cen energii.
Wdrożenie nowego standardu bezemisyjnego to krok w stronę stopniowego poszerzania zasobu nowoczesnych budynków o niskich kosztach eksploatacji, zapewniających mieszkańcom zdrowe warunki życia. Jest to możliwe dzięki postępowi technologicznemu i rozwojowi nowoczesnych materiałów budowlanych, jak np. wełna mineralna, o wysokich parametrach termoizolacyjnych. Upowszechnienie technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii umożliwia transformację sektora budynkowego i jego lepsze dostosowanie do potrzeb użytkowników.
Dalsze kroki
Równolegle do propozycji standardu bezemisyjnego dla nowych budynków w ramach Warunków Technicznych MRiT prowadzi również prace nad projektem klas charakterystyki energetycznej i zmianami w świadectwach charakterystyki energetycznej budynków, w których nowy standard bezemisyjny będzie wyznaczał ramy dla budynków o najlepszych energetycznych właściwościach użytkowych. Wszystkie te rozwiązania powinny stworzyć spójny system pozwalający na przejrzystą ocenę efektywności energetycznej budynków. Dzięki nim konsument będzie dysponował praktycznymi narzędziami pozwalającymi porównywać nieruchomości i szacować koszty ich eksploatacji. Stwarza to również szansę na podniesienie społecznej świadomości znaczenia energooszczędnych rozwiązań w budownictwie i ich przełożenia na wymierne korzyści dla użytkowników.
