Następstwa Ustawy F-gazowej w branży HVAC&R

Boom cenowy na rynku czynników w 2017

Po znikomym wzroście cen czynników w latach 2015-2016, gwałtowny wzrost cen na gazy o wysokim GWP nastąpił w pierwszym kwartale 2017 roku. W niektórych krajach na koniec 2017 roku ceny czynników takich jak R404A i R507 wzrosły o ponad 1000%. Zgodnie z przewidywaniami nie należy oczekiwać stabilizacji cen na rynku F-gazowym, a wręcz przeciwnie.

Powszechny niedobór czynników

W 2017 roku Honeywell, jeden z największych na świecie producentów czynników chłodniczych wycofał się ze sprzedaży R404A. Za nim poszli pozostali producenci. Skutkiem tego w całej EUROPIE wystąpiły problemy z zakupem czynników HFC. Niedobór dotknął nie tylko R404A, ale także inne czynniki HFC jak R410A czy R134a, a nawet czynniki nowej generacji: mieszaniny HFO/HFC. Wystąpiły np. okresowe problemy z zakupem R452A.

Należy również pamiętać o obowiązującym od 1 stycznia 2020 roku zakazie stosowania HFC o GWP ≥ 2500 w nowych urządzeniach oraz do serwisowania lub konserwacji instalacji o napełnieniu czynnikiem w ilości stanowiącej 40 ton ekwiwalentu CO2 lub więcej (około 10,2 kg R404A), za wyjątkiem HFC z odzysku do roku 2030, sprzętu wojskowego oraz urządzeń stosowanych do temperatur poniżej -50°C.

Ilość odzyskiwanych czynników jest nadal na zbyt niskim poziomie, nie mającym istotnego wpływu na wsparcie działalności branży. Dlatego niepewna sytuacja na rynku, czy w razie potrzeby konkretny czynnik będzie dostępny, dotyka wszystkie podmioty z branży.

Niepewność w wyborze czynnika chłodniczego

Ryzyko związane z brakiem czynników HFC oraz ze stosowaniem wprowadzanych na rynek czynników nowej generacji wywołuje wiele wątpliwości odnośnie wyboru takiego czynnika, który sprawdzi się w przyszłości.

Realizowana przez Komisję Europejską strategia stopniowego wycofywania HFC wywiera największą presję na wykonawców i ich klientów. Wiadomo, że w 2030 roku roczne zużycie musi spaść do poziomu 21% konsumpcji z 2015 roku. Każdy z układów chłodniczych wymaga indywidulanego podejścia. Nie można sformułować "złotej zasady" idealnej do zastosowania we wszystkich przypadkach.

Przy ocenie aktualnej kondycji układu chłodniczego należy odpowiedzieć na następujące pytania:

• Jakim czynnikiem i w jakiej ilości jest napełniony układ?
  •     Wysoka wartość GWP i / lub duża ilość czynnika chłodniczego znacznie komplikuje sytuację.
• Czy dany układ chłodniczy ma kluczowe znaczenie dla biznesu?
  •    Czy ewentualne wyłączenie instalacji niesie za sobą wysokie czy niskie koszty?
• Ile lat ma instalacja i w jakim jest stanie?
  •    Oczywiście lepiej jest, kiedy instalacja jest nowa, szczelna i w dobrym stanie.
• Jaka jest sytuacja finansowa użytkownika końcowego?

Odpowiadając na powyższe pytania łatwiej będzie ustalić plan działania na przyszłość. W jaki sposób odejść od stosowania czynników o wysokim GWP? Czy zrestrukturyzować istniejący układ łącznie z wymianą czynnika, czy zostawić go dopóki jest sprawny, a zaoszczędzone w ten sposób pieniądze przeznaczyć na nową inwestycję?
Generalnie zaleca się jako rozwiązania długoterminowe wybór czynników o niskim lub zerowym GWP, a jeśli to możliwe to przejście na czynniki naturalne.

Kolejne stopnie zmniejszania rocznego zużycia czynników HFC w odniesieniu do poziomu z roku 2015 (100%).

Brak wykwalifikowanego personelu

Największym wyzwaniem przed jakim stanęła branża jest rekrutacja odpowiednio wykwalifikowanych techników – serwisantów. Chodzi o umiejętności pozwalające na przezbrajanie instalacji ze starych czynników HFC na czynniki nowej generacji lub przechodzenie na czynniki naturalne.

Dwa razy w roku Szwedzkie Stowarzyszenie RACHP (Refrigeration & Heat Pump Association) ankietuje swoich członków zadając pytanie jak łatwe jest dla nich rekrutowanie nowych pracowników. Tendencja jest alarmująca. Zgodnie z ostatnią ankietą od 2012 roku do dziś ilość odpowiedzi "bardzo trudno” wzrosła z około 35% do 92%. Podobną sytuację można zaobserwować w innych krajach europejskich. Jeśli branża ma spełnić nałożone na nią wymagania musi rozwiązać również problem z zatrudnieniem wykwalifikowanego personelu.

Nielegalna działalność

Wkrótce po wdrożeniu rozporządzenia F-gazowego można było zaobserwować wzrost sprzedaży, głównie za pośrednictwem Internetu, alternatywnych czynników do układów klimatyzacyjnych w samochodach. Oferowany czynnik, promowany jako przyjazny dla środowiska, był tym samym gazem, który używany w przyczepach kampingowych do ogrzewania i gotowania, może być śmiertelnie niebezpieczny przy nie właściwej obsłudze i braku odpowiednich środków bezpieczeństwa.

Obecnie ze względu na wzrastający nielegalny handel czynnikami chłodniczymi obszar nieodpowiedzialnej działalności znacznie się poszerzył. Nielegalnie importowane czynniki chłodnicze stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa instalatorów i użytkowników końcowych oraz dla niezawodności sprzętu. Użycie nieznanych substancji zawartych w nielegalnie przywiezionych zbiornikach lub butlach, w tym mieszanin o złych proporcjach może prowadzić do niebezpiecznych wypadków, a w najlepszym razie do znacznego skrócenia życia instalacji.

Dlatego w interesie wszystkich uczestników rynku jest kupowanie wyłącznie czynników chłodniczych z renomowanych źródeł w celu zapewnienia bezpiecznego i sprawnego działania urządzeń HVACR.

Urządzenia chłodnicze i klimatyzacyjne

Ustawa F-gazowa oraz powszechna świadomość ekologiczna wymusiła na producentach urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i wprowadzanie na rynek nowoczesnych produktów, charakteryzujących się wysoką efektywnością energetyczną i pracujących na czynnikach o niskim / zerowym GWP lub na czynnikach naturalnych.

Podsumowanie

To prawda, że unijne Rozporządzenie nr 517/2014 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych stawia przed branżą wiele nowych wyzwań. Ale warto je podjąć, bo prowadzą one do dobrych zmian. Dzięki temu końcowy użytkownik otrzyma zrównoważony, energooszczędny i przyjazny dla środowiska układ chłodniczy. Wykonawca instalacji przyczyni się do ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Ostatecznie wszyscy staniemy po stronie środowiska.

Musimy tylko uświadomić sobie, że istnieje jedna właściwa droga i jest nią rezygnacja ze stosowania czynników o wysokim GWP. Każdy kto jeszcze nie wszedł na tą drogę już jest spóźniony. Czas najwyższy podjąć działania, bo wkrótce będzie już za późno, żeby dogonić innych.

Źródło: Journal „Industria Formazione” The new F-gas Regulation Challenges RACHP Business on Multiple Fronts, author: Per Jonasson, opracowanie Schiessl