Doskonalszy sposób do wyznaczenia sprawności energetycznej agregatów poliwalentnych
Istnieje kilka wskaźników sprawności energetycznej stosowanych w branży chłodniczej. Jednak nie dla każdego typu urządzenia będą one miarodajne, jak np. dla agregatów poliwalentnych. Z uwagi na zastosowaną metodologię obliczeń wskaźników energetycznych, nie uwzględniają one w pełni specyfiki ich pracy. Na początek przyjrzyjmy się stosowanym obecnie wskaźnikom.
Zazwyczaj sprawność energetyczną agregatów wody lodowej i pomp ciepła wyrażamy dwoma wskaźnikami – EER dla agregatów wody lodowej i COP dla pomp ciepła. W uproszczeniu EER (ang. Energy Efficency Ration – współczynnik efektywności energetycznej) to ilość energii chłodniczej jaką agregat może wyprodukować z 1kW pobranej energii elektrycznej. Analogicznie COP (ang. Coefficient of Performance – współczynnik wydajności) to ilość energii cieplnej jaką pompa ciepła może wyprodukować z 1kW pobranej energii elektrycznej.
Oba te współczynniki są czysto teoretyczne, ponieważ obliczane są dla maksymalnego obciążenia urządzenia w standardowych warunkach pracy (np. dla agregatów wody lodowej w temperaturze otoczenia 35°C). Takie warunki występują bardzo rzadko albo wcale.
Dwa nowe wskaźniki zużycia energii
Aby otrzymać wyniki bardziej zbliżone do rzeczywistych warunków pracy urządzeń i ich całkowitego zużycia energii, Komisja Europejska wprowadziła dwa nowe wskaźniki. Ich celem jest dokładniejsze określenie całkowitego zużycia energii urządzeń w ciągu roku: współczynnik SEER (Sezonowe EER) i SCOP (Sezonowe COP). W uproszczeniu można powiedzieć, że jest to średnia sprawność energetyczna w ciągu roku, urządzenia pracującego w zmiennych warunkach otoczenia i obciążenia chłodniczego i grzewczego. Każdy agregat chłodniczy i pompa ciepła, dostarczane na rynek europejski muszą posiadać określoną rozporządzeniem minimalną sprawność energetyczną dla funkcji grzania i chłodzenia.
Jednak ani SEER, ani SCOP tak naprawdę nie mogą w pełni realnie określić sprawności innego typu urządzenia jakim jest agregat poliwalentny (wielofunkcyjny). Urządzenia te pracują zarówno w trybie agregatu wody lodowej jaki i pompy ciepła. Dzięki temu są niezwykle uniwersalne i można je skutecznie wykorzystać w wielu przypadkach. Ale to nie wszystko. Agregaty poliwalentne są w stanie „przenosić” ciepło w obrębie budynku – tzn. ciepło z przegrzanej części budynku transportują w te obszary budynku, które są niedogrzane. W tym procesie nie wykorzystuje się energii z zewnętrznego dolnego/górnego źródła ciepła.
Mając na względzie powyższy sposób działania, nie można zoptymalizować takich urządzeń do pracy w jednym trybie grzania czy chłodzenia, muszą one zapewniać wysoką sprawność w obydwu przypadkach. Tym samym stosując tradycyjne metody wyznaczania współczynników SEER i COP, agregaty poliwalentne są na przegranej pozycji, zwłaszcza, że te współczynniki nie uwzględniają funkcji odzysku ciepła w agregatach wielofunkcyjnych.
Nowy wskaźnik STER – Sezonowy TER
Znacznie bardzie adekwatnym dla agregatów poliwalentnych jest współczynnik TER (ang. Total Energy Efficiency – całkowita sprawność energetyczna), który stosowany jest przez kilku producentów w tym Swegon. TER definiowany jest jako suma wyprodukowanej energii cieplnej i chłodniczej z 1kW energii elektrycznej pobranej przez urządzenie. Podobnie jak EER i COP, TER jest współczynnikiem czysto teoretycznym, a agregat poliwalentny prawie nigdy nie będzie pracował w przyjętych do obliczeń warunkach.
W ten sposób dochodzimy do wskaźnika STER – Sezonowy TER. Analogicznie jak w SEER i SCOP, określa on średnią sprawność energetyczną w ciągu roku dla zmiennych warunków pracy. Współczynnik ten został opracowany przez Swegon we współpracy z Clivet-Midea. Wskaźnik STER został zgłoszony do EUROVENT i przyjęty przez stowarzyszenie. Trwają obecnie prace organizacyjne, mające na celu powołanie grupy roboczej, składającej się z przedstawicieli kilku producentów, którzy zajmą się opracowaniem jednolitych wytycznych do obliczenia STER i wdrożenia STER jako standardu EUROVENT.
Mocno wierzymy, że STER zostanie powszechnie przyjętym wskaźnikiem w Europie na skalę SEER i SCOP.
