Program „Czyste Powietrze” – 50% wniosków w nowych budynkach dotyczy OZE

Planowane zmiany

Wyłączenie nowych budynków z programu „Czyste Powietrze”, wobec faktu powszechnego „omijania” obowiązujących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki, doprowadzi do tego, że powstanie wyraźna luka w krajowej polityce wsparcia urządzeń grzewczych korzystających z energii ze źródeł odnawialnych, takich jak pompy ciepła czy niskoemisyjne kotły grzewcze na biomasę (szczególnie pellet drzewny). Tymczasem, według zapowiedzi nowej Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego, w kolejnej unijnej perspektywie budżetowej (na lata 2012-2027) całkowicie zakończy się wsparcie dla urządzeń grzewczych korzystających z paliw kopalnych, takich jak węgiel, ale również gaz ziemny. Z pojawiających się już zapowiedzi programu o nazwie „New Green Deal”, przygotowanego przez nową Komisje Europejską, można wnioskować, że nastąpi wzmocnienie wsparcia dla wznoszenia budynków blisko zeroenergetycznych oraz termomodernizacji budynków jednorodzinnych i wielorodzinnych z dużym udziałem OZE czy też z zastosowaniem niskoemisyjnych i wysokosprawnych sieci ciepłowniczych.

Prawie 50% OZE, ale 6% kotłów węglowych

Zestawienia przedstawione na rysunkach 1, 2, 3 zostały przygotowane na podstawie odpowiedzi uzyskanych na zapytanie w trybie dostępu do informacji publicznej, udzielonych przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki.

To, co może szczególnie cieszyć po zapoznaniu się z danymi to fakt, że około 50% urządzeń grzewczych wskazanych we wnioskach złożonych w ramach programu „Czyste Powietrze”, a odnoszących się do nowych budynków, stanowią urządzenia korzystające z odnawialnych źródeł energii, czyli różnego typu pompy ciepła (łącznie 32%) oraz kotły na biomasę (17%). Około 42% złożonych wniosków o dofinansowanie to wnioski o dofinansowanie kondensacyjnych kotłów gazowych. Kompletnie niezrozumiałe w kontekście obowiązujących, aktualnych warunków technicznych jest natomiast to, że aż 6% wniosków dotyczy kotłów węglowych. Zastosowanie kotła węglowego w nowym budynku jednorodzinnym z reguły powoduje bowiem przekroczenie granicznej wartości współczynnika nakładu energii pierwotnej nieodnawialnej EP_max, który wynosi obecnie 95 kWh/(m²*rok).

- Rysunek 1. Wybór technologii grzewczych do nowych budynków – rozkład (procentowy) wniosków o dofinansowanie do źródeł ciepła w nowych budynkach w programie „Czyste Powietrze” (informacja z 22 listopada 2019 r.)

Wpływ dofinansowania na rynek urządzeń grzewczych

Dane dotyczące liczby złożonych wniosków o dofinansowanie poszczególnych technologii (Rysunek 2.) świadczą o istotnie dużym wpływie programu „Czyste Powietrze” na wzrost sprzedaży wybranych grup urządzeń grzewczych w 2019 r. szczególnie pomp ciepła. W przypadku pomp ciepła typu powietrze/woda podana liczba wniosków stanowi ponad 25% przewidywanej liczby sprzedawanych urządzeń w 2019 r. w Polsce, a w przypadku gruntowych pomp ciepła (typu solanka/woda) – prawie 40%. Jeżeli chodzi o kotły na biomasę, liczba wniosków odnoszących się do tej technologii stanowi około 5% szacowanej łącznej liczby sprzedanych kotłów na biomasę w 2019 r.. W przypadku kondensacyjnych kotłów gazowych jest to około 3% prognozowanej sprzedaży tych urządzeń w 2019 roku. Według wstępnie zebranych danych rynkowych za trzy kwartały 2019 rok PORT PC szacuje, że udział pomp ciepła w nowych budynkach jednorodzinnych wzrośnie z 15% w 2018 r. do około 23% w 2019 r.

- Rysunek 2. Liczba wniosków o dofinansowanie poszczególnych technologii grzewczych w nowych budynkach w programie „Czyste Powietrze” (informacja z 22 listopada 2019 r.)

Jak rozkłada się popyt na urządzenia OZE?

Szczególnie interesująco wygląda rozkład udziału wniosków o dofinansowanie źródeł ciepła w nowych budynkach, gdy przyjrzeć się im przy uwzględnieniu lokalizacji, czyli z podziałem na poszczególne Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Rysunek 3.). W zdecydowanej większości województw w Polsce udział urządzeń korzystających z odnawialnych źródeł energii przekracza 50%. Wyjątkiem jest tu sześć województw: małopolskie, wielkopolskie, mazowieckie, śląskie i lubelskie, gdzie dominują urządzenia grzewcze działające w oparciu o paliwa kopalne (gaz, węgiel).
Dane z województwa opolskiego i dolnośląskiego wskazują, że udział pomp ciepła osiąga tam około 50% w nowych budynkach. W przypadku województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego, warmińsko-mazurskiego, śląskiego oraz łódzkiego udział ten sięga około 40%. Widać też wyraźnie, że tam, gdzie udział kotłów gazowych kondensacyjnych jest przeważający, udział pomp ciepła wyraźnie spada poniżej średniej ogólnopolskiej wynoszącej 32% (województwa: podkarpackie, mazowieckie, małopolskie, śląskie, lubelskie) W przypadku kilku województw, takich jak: świętokrzyskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie widać dominację kotłów na biomasę (ok. 30% wniosków w tych województwach).

- Rysunek 3. Rozkład (procentowy) wniosków o dofinansowanie poszczególnych technologii w nowych budynkach w programie „Czyste Powietrze” z uwzględnieniem podziału na miasta wojewódzkie (WFOŚiGW) w Polsce (informacja z 22 listopada 2019 r.)

Dane przedstawione na rysunku 3. mogą świadczyć o konieczności przeprowadzania rzetelnej kampanii na temat technologii grzewczych używanych zarówno w nowych, jak i istniejących w budynkach jednorodzinnych.

Dane zaprezentowane w artykule zostały udostępnione w odpowiedzi NFOŚiGW na zapytanie w trybie dostępu do informacji publicznej oraz przygotowane dzięki uprzejmości p. Tomasza Nowaka z kancelarii prawnej QLEGAL.

Źródło: PORT PC