Brak kompetencji blokuje innowacyjność firm
Przełomowe pomysły to tylko jeden z czynników innowacyjności w firmach. Drugim, równie istotnym, jest odpowiednie zarządzanie tymi pomysłami i ich wdrażanie. Do tego jednak potrzebny jest szereg kompetencji, których dziś w firmach brakuje i same to przyznają. Dwie na trzy twierdzą, że przeszkodą w podejmowaniu przez nie innowacji jest problem z pozyskaniem odpowiednich pracowników. Akademia Menadżera Innowacji – prowadzona przez PARP – ma tę lukę kompetencyjną zasypywać. Uczestniczący w niej menadżerowie przechodzą szereg szkoleń podnoszących ich umiejętności zarządzania w tym obszarze, ale także pracują z doradcami, którzy od lat zajmują się wdrażaniem innowacji.
– Eksperci od zarządzania zgodnie wskazują, że innowacje, aby mogły zaistnieć i stanowić źródło przewagi konkurencyjnej, muszą opierać się przede wszystkim na wiedzy i wypracowanych w firmie kompetencjach. Pracodawcy natomiast od wielu już lat wskazują, że kreatywność, pomysłowość, umiejętność uczenia się nowych rzeczy to kompetencje bardzo pożądane i potrzebne w firmach – mówi agencji Newseria Biznes Marek Mystkowski, główny specjalista w Departamencie Rozwoju Kadr w Przedsiębiorstwach w PARP.
Zdają sobie z tego sprawę także sami pracownicy. Jak wynika z raportu PARP „Rynek pracy, edukacja, kompetencje”, zdobywanie wiedzy i uczenie się były dla badanych pracowników organizacji najważniejszymi kompetencjami umożliwiającymi im awans (zarówno pionowy, jak i poziomy). Wskazało na nie 27,5 proc. respondentów. Wśród przedstawicieli działów HR odsetek takich odpowiedzi był znacznie większy i wyniósł ponad 40 proc. Zdaniem 26,5 proc. z nich na awans przekłada się również innowacyjność pracowników.
– Inne kompetencje menadżerskie kluczowe z punktu widzenia wdrażania innowacji to znajomość wybranych metodyk tworzenia i wdrażania innowacji oraz podstawowa umiejętność zastosowania ich w praktyce. Będzie to też umiejętność współpracy w różnych zespołach zadaniowych, umiejętność myślenia strategicznego, wiedza z zakresu kultury innowacyjności, umiejętność budowania sieci kontaktów biznesowych. Można tu też dodać wiedzę z zakresu metod komercjalizacji oraz ochrony praw własności intelektualnej i przemysłowej – wymienia Marek Mystkowski.
Znalezienie na rynku kandydatów z takimi kompetencjami nie jest jednak proste. A to z kolei przekłada się na poziom innowacyjności w firmach. Jak pokazuje „Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw” prowadzony przez PARP, 65 proc. aktywnych innowacyjnie firm twierdzi, że trudność w pozyskaniu wykwalifikowanych pracowników stanowi przeszkodę w podejmowaniu działalności innowacyjnej. Więcej niż co druga firma jest zdania, że brakuje wiedzy na temat wdrażania innowacji.
– Stoimy obecnie w momencie, gdy tradycyjny model prowadzenia biznesu przestaje się sprawdzać i firmy poszukują nowych sposobów pozyskania zysku, biznesu, klientów. Jednym z rozwiązań jest otwarcie się na innowacje w firmie. Sama koncepcja zmiany podejścia do prowadzenia biznesu nie wystarczy, ponieważ główny zasób w firmie, czyli ludzie, musi być przygotowany do tego rodzaju zmiany, musi być odpowiednio nauczony i przygotowany do wyzwań, które stoją przed zespołami wdrażającymi innowacje – podkreśla Jan Raczyński, doradca Akademii Menadżera Innowacji.
– W odpowiedzi na występujące na rynku luki kompetencyjne PARP przygotowała Akademię Menadżera Innowacji. Jest to wyjątkowy na rynku program, który obejmuje swoim zakresem zarówno szkolenia, jak i doradztwo w zakresie innowacji. Program Akademii zbudowany jest w oparciu o model IHC – Innovation Health Check, który obejmuje swoim zakresem takie tematy jak kultura innowacyjności, zrozumienie biznesu, procesy, strategia, potencjał i zasoby – wymienia ekspert Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
25 lipca PARP rozpoczęła nabór do czwartej edycji tego programu. Do Akademii Menadżera Innowacji może się zgłosić każda firma bez względu na wielkość i branżę. Uczestnictwo w programie dofinansowane jest z Funduszy Europejskich, w ramach Programu Wiedza Edukacja Rozwój (POWER), i wynosi do 80 proc. dla mikro-, małych i średnich firm oraz do 50 proc. dla dużych. Firmy mogą się zgłosić bezpośrednio przez stronę internetową PARP. Zapisy potrwają do 9 września.
– Głównym celem Akademii Menadżera Innowacji jest zbudowanie w firmie zespołu specjalistów menadżerów gotowych do efektywnego wdrażania innowacji i zarządzani nimi. Tak więc do udziału w programie zapraszamy bezpośrednio firmy, a pośrednio ich pracowników, przede wszystkim menadżerów średniego i wysokiego szczebla – mówi Marek Mystkowski. – Zakładamy udział od dwóch do czterech pracowników z jednej firmy.
– Poprzez udział w Akademii Menadżera Innowacji uczestnicy, czyli pracownicy firm, podnoszą swoje kompetencje. Z drugiej strony poznają innych innowatorów, wyzwania, które przed nimi stoją, i w ten sposób się uczą, nasiąkają pewnego rodzaju atmosferą innowacji. Dzięki temu są w stanie sami tworzyć innowacyjne pomysły, zmienić kulturę działania firmy oraz nabywają kompetencje w tym, aby móc pracować z innymi zwinnymi przedsiębiorstwami – mówi Jan Raczyński. – Jednym z benefitów jest umiejętność tworzenia innowacyjnych rozwiązań przez pracowników spółek, które uczestniczyły w programie w poprzednich edycjach. Spotykam się z innowacyjnymi start-upami, które powstały w wyniku uczestnictwa w Akademii Menadżera Innowacji.
W dotychczasowych trzech edycjach programu udział wzięło 261 osób z 80 przedsiębiorstw. Czwarta edycja programu będzie realizowana od października br. do kwietnia 2023 roku.
– W każdej kolejnej edycji programu zainteresowanie ze strony przedsiębiorców było większe, co pokazuje, że firmy coraz bardziej dostrzegają, jak ważne są kompetencje związane z kształtowaniem kultury innowacji oraz zarządzaniem całym cyklem innowacyjnym. Liczymy, że czwarta edycja programu spotka się również z dużym zainteresowaniem – mówi główny specjalista w Departamencie Rozwoju Kadr w Przedsiębiorstwach w PARP.
Dane GUS i raport PARP o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w 2022 roku wskazują, że innowacyjność polskich firm sukcesywnie rośnie. W latach 2018–2020 jako aktywne innowacyjnie określało się 36,7 proc. przedsiębiorstw przemysłowych i 33 proc. usługowych. W latach 2017–2019 było to odpowiednio 21,7 proc. oraz 13,7 proc. firm. Poziom innowacyjności jest największy wśród dużych przedsiębiorstw. Z tej grupy ponad 60 proc. firm usługowych i blisko 67 proc. przemysłowych wdrożyło nowe lub istotnie ulepszone produkty lub procesy biznesowe. Wśród średnich firm te odsetki wynoszą ok. 40–43 proc., a wśród małych – 25–28 proc. Nakłady na innowacyjność w 2020 roku wyniosły w sumie 38,8 mld zł.
