PPH COOL I nowe rozporządzenie F-gazowe

Dyrektywa Eko Projekt to uchwała klasyfikująca wszelkie urządzenia zużywające energię elektryczną i wyznaczająca odpowiednio wysokie standardy efektywności energetycznej. W odpowiednich podkategoriach mają swoje miejsce urządzenia klimatyzacyjne i chłodnicze, wobec których są również postawione odpowiednio wysokie wymagania co do efektywności.

Rozporządzenie f- gazowe to ustawa ukierunkowana na ograniczenie wpływu na klimat fluorowanych gazów cieplarnianych ,tzw F-gazów. F-gazy to substancje chemiczne cechujące się wysokim potencjałem tworzenia efektu cieplarnianego (GWP) i zawierające w swojej cząstce fluor. Są one powszechnie stosowane jako czynniki chłodnicze w technice chłodniczej, klimatyzacyjnej i pomp ciepła.

Zestawienie najpopularniejszych czynników chłodniczych stosowanych w chłodnictwie i ich współczynniki GWP

Współczynnik GWP – (z ang. Global Warming Potential ), jest to potencjał tworzenia efektu cieplarnianego, wskaźnik służący do ilościowej oceny wpływu danej substancji na efekt cieplarniany. GWP porównuje ilość ciepła zatrzymanego przez określoną masę gazu do ilości ciepła zatrzymanego przez podobną masę dwutlenku węgla. Przykładowo: uwolnienie 1 kg R410A do atmosfery powoduje efekt równoważny uwolnieniu 2088 kg CO₂

Unijne prace nowelizacyjne rozpoczęły się jeszcze w roku 2022 i zaangażowane w nie są główne instytucje unijne mianowicie: Komisja , Rada i Parlament, które prowadzą tzw trójdialog mający na celu uzgodnienie jednolitej wersji nowelizacji rozporządzenia obejmujące szereg poprawek zgłaszanych przez poszczególne organy. W celach merytorycznej konsultacji zaangażowane zostały komisje: ENVI (Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego , Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa ) oraz ITRE ( Komisja Przemysłu , Badań Naukowych i Energii ), które dokonują oceny wpływu proponowanych nowelizacji na obszary swoich kompetencji.

Przyjrzyjmy się rozporządzeniu f- gazowemu nr 517/2014 i intensywnymi pracami nad jego aktualizacją. Rozporządzenie w swoim czasie nakreśliło mapę drogową obniżania górnych limitów współczynników GWP dla czynników chłodniczych dopuszczonych w określonych urządzeniach i instalacjach klimatyzacyjnych i chłodniczych. Przykładowym punktem na tej mapie był zakaz stosowania od roku 2021 czynników z GWP wyższym niż 150 dla wieloagregatowych scentralizowanych systemów chłodniczych w obiektach komercyjnych, czyli np w supermarketach , co rzeczywiście nastąpiło. Wspomniany harmonogram ze swoimi kamieniami milowymi kończący się na roku 2030 w momencie wprowadzenia w życie postrzegany był jako brawurowy dlatego też prace nad jego modyfikacją i doniesienia o wprowadzeniu dodatkowych wykluczeń jeszcze przed 2030 rokiem wzbudzają emocje w kręgach zainteresowanych !

Limity GWP dla czynników chłodniczych stosowanych w urządzeniach i instalacjach wg rozporządzenia f-gazowego nr 517/2014

Instytucje wzięły również pod lupę plan redukcji tzw kontyngentów gazów fluorowanych dozwolonych do importu na teren UE liczonych w ekwiwalencie CO₂ . Zgodnie z prawem każdy podmiot planujący wprowadzenie do obrotu na terenie UE gazów fluorowanych musi posiadać zezwolenie na określoną jego ilość w danym roku w postaci przydzielonego kontyngentu. W ramach nowelizacji rozporządzenia zredukowano limity kontyngentów w latach 2024 do 2030 ustalone wcześniej w roku 2014 i jednocześnie nakreślono nowy plan dozwolonych kontyngentów rozwinięty do roku 2050, który zakłada mocniejszą dynamikę redukcji górnych limitów z całkowitym zakazem wprowadzania gazów fluorowanych na rynek od roku 2050.

Wyznaczono nowe limity GWP i daty ich wprowadzenia dla różnych kategorii urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła. Pierwsze nowelizacje zostały już uchwalone w Parlamencie Europejskim m.in. w marcu 2023 roku wprowadzające od roku 2026 całkowity zakaz stosowania f-gazów w pompach ciepła co wywołało na rynkach duże poruszenie. Kolejne obostrzenie jakie jest omawiane to wprowadzenie zakazu stosowania w grupie urządzeń samodzielnych chłodziarek i zamrażarek do zastosowań komercyjnych od roku 2024 oprócz HFC również wszelkich innych fluorowanych gazów o GWP większym niż 150 a jedna z wersji poprawek mówi o całkowitym zakazie wszelkich gazów fluorowanych niezależnie od limitu GWP. Przyjrzano się również kategoriom urządzeń i instalacji i dokonano szczegółowszemu podziałowi co pozwoli na dokładniejszą analizę wpływu poszczególnych podkategorii na środowisko oraz wyznaczono dla nich w osi czasu limity GWP dopuszczalnych czynników chłodniczych. Nowością jest wyodrębnienie grupy pod nazwą CHILLERY i chociaż limity GWP w osi czasu dla tych urządzeń nie zostały w najbliższej perspektywie znacząco zredukowane to szereg mechanizmów rynkowych spowoduje i tak dużą presję na eliminowanie z nich gazów HFC.

W tym samym czasie komisje dokonują przeglądu zapisów wspomnianej wcześniej dyrektywy Eko Projektu. Klasyfikacja urządzeń , kategorie i zróżnicowane wymagania to na tyle obszerne zagadnienie, że dyrektywa ta sama w sobie może stanowić podstawę do odrębnego obszernego artykułu. Esencją dyrektywy dla m.in. urządzeń chłodniczych jest konstruowanie i produkowanie agregatów zużywających jak najmniej energii elektrycznej i osiągających minimalne parametry efektywności wyznaczone szczegółowo w zapisach dokumentu.

I wszystko jest jakby fajnie, ambitnie no bo przecież pracom przyświeca idea ochrony klimatu , potencjalny postęp technologiczny , itd.. Problem w tym , że spełnienie celów obu regulacji, tzn rozporządzenia f-gazowego i dyrektywy Eko Projekt jest trudno wykonalne.

Przykładowe idealne urządzenie chłodnicze w dzisiejszych czasach powinno być: wydajne, tanie i ekologiczne. Realia są takie , że jeśli ono ma być:

• wydajne , tanie - nie będzie ekologiczne
• wydajne i ekologiczne – nie będzie tanie
• ekologiczne, tanie – nie będzie wydajne

Dlatego Komisja Europjeska w nowym rozporządzeniu zawarła tzw klauzulę przeglądową , zgodnie z którą do 1 stycznia 2030 roku przedstawione zostanie sprawozdanie na temat skutków nowelizacji rozporządzenia. Alternatywne rozwiązania musiałyby udowodnić, że są odpowiednie, bardziej energooszczędne, praktyczne, niezawodne, wystarczająco dostępne i opłacalne w zastosowaniach, w których proponuje się ograniczenia i zakazy.

Jest jeszcze jedna bardzo ważna grupa zapisów rozporządzenia wyraźnie zaostrzająca przepisy związane z kontrolą przestrzegania rozporządzenia i penalizacji wykroczeń. Inspektorat Ochrony Środowiska w Polsce, odpowiedzialny za kontrolę również w zakresie rozporządzenia 517/2014 działa coraz skuteczniej a wartość wymierzanych kar, które przed nowelizacją już są wysokie, z roku na roku rośnie.

Wspomniany tzw trójstronny dialog już się zakończył i projekt zmian jest gotowy. Przewiduje się , że do połowy 2024 roku Parlament Europejski podda nowelizację głosowaniu , która wejdzie w życie zapewne w połowie tego roku.

Jakie skutki przyniosą te zmiany dla np. przemysłu spożywczego? Na pewno znikną najprostsze i najtańsze koncepcje chłodnicze a wraz z nimi zawęzi się grono dostawców i wykonawców oferujących rozwiązania wypełniające wymagania rozporządzenia. Wiele małych firmy chłodniczych nie osiągnie odpowiednich kwalifikacji. Stanie się tak dlatego, że wszelkie najpopularniejsze czynniki z grupy HFC znikną z użycia poprzez bezpośrednie zakazy stosowania lub przez wysokie ceny ograniczonej ilości czynników dostępnej na rynku. Urządzenia klimatyzacyjnej i chłodnicze będą działać tylko z czynnikami naturalnymi , czyli propanem R290 lub izobutanem R600A , amoniakiem R717 i dwutlenkiem węgla R744.

Proszę się jednak nie martwić. Polskie, prywatne przedsiębiorstwo COOL, którego autor artykułu ma zaszczyt i przyjemność zarządzać , na dzień dzisiejszy już ma ofertę urządzeń chłodniczych z czynnikami naturalnymi mogące pokryć pełne spektrum temperatur wymaganych przez rynek od głębokiego mrożenia z temperaturą -30 st C do wysokich , klimatyzacyjnych rzędu 6 – 15 st C.

Sprawdzone i pozbawione wad tzw wieku dziecięcego urządzenia są owocem umiejętności przewidzenia trendów co sprawiło, ze pierwsze agregaty wody lodowej, tzw chillery z czynnikiem chłodniczym R290 (propan , GWP = 3!) firma wyprodukowała już 12 lat temu. Lata doświadczeń zaowocowały wytworzeniem m.in. niezawodnej linii agregatów wody lodowej AQUACOOL GREEN z czynnikiem R290 w zakresie mocy chłodniczej o 20kW do 800 kW . Układy chłodzenia pośredniego z wykorzystaniem tych chillerów są w stanie zapewnić najniższą temperaturę chłodzonych cieczy rzędu -24 stC zatem koncepcje te są w stanie spełnić wymagania w zakresie od projektów klimatyzacyjnych do przemysłowych rozwiązań mroźniczych. Obecnie firma jest liderem w Polsce w produkcji i sprzedaży chillerów propanowych.

Hala fabryczna PPH COOL w Chotomowie. / Agregat wody lodowej AQUACOOL GREEN z czynnikiem ekologicznym R290-propanem.

Drugi eko -czynnik , jaki zaprzęgła firma do swoich rozwiązań to R744 – czyli dwutlenek węgla , który stosowany jest w chłodniczych agregat kaskadowych do zastosowań niskotemperaturowych. Kaskady te to specjalny projekt dedykowany do procesów zamrażalniczych oraz mroźni przechowalniczych.

PPH COOL działa na rynku już ponad 40 lat i oferuje wykonawstwo kompletnych instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych. Możliwość aplikacji własnych produktów fabrycznych daje firmie ogromny atut i swobodę tworzenia koncepcji dokładnie pod indywidulane wymagania inwestora. Dodatkowe zalety firmy to dysponowanie własnym fabrycznym serwisem a także, co mało która firma chłodnicza może zaoferować, usługa wynajmu agregatów wody lodowej.

Zachęcamy wszystkich do kontaktu z nami, pomożemy w wypracowaniu optymalnej koncepcji chłodzenia potrzebującym inwestorom, zaoferujemy nasze najlepsze rozwiązania pozwalające na czerpanie korzyści z ponadczasowych, zgodnych z rozporządzeniem f-gazowym instalacji i urządzeń chłodniczych.