Niepokojący wzrost zadłużenia firm budowlanych

Pierwsze półrocze 2018 r. upłynęło na rynku budowlanym pod znakiem bardzo dobrej koniunktury - wartość sprzedaży produkcji budowlano-montażowej, od stycznia do czerwca br. była o 6,2 proc. wyższa niż przed rokiem. Kumulacja prac doprowadziła do dużego wzrostu cen materiałów budowlanych i usług wykonawczych, a to negatywnie wpłynęło na rentowność i płynność firm budowlanych i to bez względu na ich wielkość. Dodatkowo na obniżenie wskaźników płynności przekładają się też: narastająca presja płacowa ze strony pracowników poszukiwanych do licznie rozpoczętych projektów oraz obowiązujące od początku zeszłego roku, nakierowane na uszczelnienie systemu podatkowego, zasady rozliczania podatku VAT.

Mimo doskonałej koniunktury przez 6 miesięcy przybyło 5 516 firm, które mają problemy ze spłatą swoich zobowiązań – wynika z danych Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor oraz Biura Informacji Kredytowej. Na koniec I półrocza już 40 913 przedsiębiorstw miało na koncie opóźnioną o co najmniej 30 dni spłatę faktury lub raty kredytu. Łączne przeterminowane zadłużenie firm budowlanych wyniosło 4,72 mld zł i było o 246 mln zł wyższe niż pół roku wcześniej. Średnia zaległość firmy budowlanej to 115,4 tys. zł.

- Jedną z oznak trudnej sytuacji finansowej branży jest wyraźny wzrost liczby upadłości i postępowań restrukturyzacyjnych firm budowlanych oraz zaostrzanie polityki kredytowej i polityki oceny ryzyka przez banki i towarzystwa ubezpieczeniowe. Sytuacja jest na tyle poważna, że branża budowlana wraz ze stroną rządową i instytucjami finansowymi powinny wspólnie zastanowić się nad wypracowaniem odpowiednich rozwiązań, których wdrożenie pozwoli na uniknięcie załamania rynku budowlanego podobnego do tego z końca 2012 r. – komentuje dr Damian Kaźmierczak, główny ekonomista Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa.

Niesolidnych płatników przybywało głównie wśród małych firm. To właśnie ich zaległości wzrosły w ciągu I półrocza o prawie 158 mln zł. Zmiana przede wszystkim wynika z problemów w rozliczeniach między partnerami biznesowymi, a w mniejszym stopniu z opóźnionych zobowiązań kredytowych. Jeśli chodzi o największy odsetek niesolidnych płatników to wyróżniają się firmy zajmujące się robotami inżynieryjnymi, budujące autostrady, drogi, ulice, torowiska, mosty, wiadukty, rurociągi, czyli infrastrukturę, która najczęściej realizowana jest w ramach kontraktów publicznych. Udział przedsiębiorstw z kłopotami sięga tu 8,4 proc., choć wśród rekordzistów z długami liczonymi w dziesiątkach i setkach milionów złotych widać głównie przedsiębiorstwa wznoszące budynki.

- Udział dłużników firm budowlanych w całym sektorze wynosi 5,9 proc., to nieznacznie poniżej średniej dla całej gospodarki, gdzie odsetek zadłużonych firm sięga 6,1 proc. Budownictwo wypada lepiej niż transport, górnictwo, gospodarka odpadami, a także zakwaterowanie i gastronomia. Z pewnością częściowo jest to spowodowane ograniczonym kredytowaniem tego sektora. Znacząca rola budownictwa w gospodarce i co za tym idzie duża liczba firm zajmujących się tą działalnością powodują, że liczba niesolidnych płatników choć nie przekracza 6 proc. to jednak dotyczy ogromnej rzeszy przedsiębiorstw – mówi Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.

Najwięcej działających firm budowlanych w Polsce znajduje się na Mazowszu, w Małopolsce oraz w Wielkopolsce. Mazowsze dominuje też pod względem liczby niesolidnych dłużników z sektora budownictwo i kwoty przeterminowanego zadłużenia. Niemal 6 tys. firm z województwa mazowieckiego zadłużonych jest w sumie na 873,9 mln zł. Ich średnie zadłużenie – ponad 147,1 tys. zł jest o jedną czwartą wyższe od średniego zadłużenia firm budowlanych w Polsce, które wynosi – 115,4 tys. zł. Drugi, pod względem wysokości łącznego zadłużenia firm budowlanych, jest Dolny Śląsk. Pochodzące stąd przedsiębiorstwa są winne 538,1 mln zł, a średnie zadłużenie wynosi 121,8 tys. zł.