Nowa, antysmogowa taryfa elektryczna Min. Energii nie pomoże w działaniach antysmogowych w Polsce - zdaniem PORTPC
W połowie listopada 2017 r. Ministerstwo Energii przedstawiło do konsultacji projekt rozporządzenia w sprawie wprowadzenia specjalnej taryfy elektrycznej służącej do taniego ogrzewania elektrycznego. Propozycja zakłada wprowadzenie 8-godzinnego, nocnego okresu taniej energii (50% ceny kosztów energii i dystrybucji w godzinach 23:00-7:00). Wśród najważniejszych rekomendacji KERM ze stycznia 2017 r. w sprawie niezbędnych działań antysmogowych było „zapewnienie istotnie obniżonych stawek za pobór energii elektrycznej w okresach zmniejszonego na nią zapotrzebowania…”. Przeprowadzone szczegółowe analizy dot. propozycji nowej taryfy elektrycznej przez Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) pokazują, że niestety nie stwarza ona podstaw do uzyskania taniego ogrzewania. Istniejące już na rynku taryfy elektryczne są w wielu przypadkach bardziej korzystne finansowo oraz zapewniają dłuższy okres taniej taryfy elektrycznej niż nowa propozycja Ministerstw Energii. Takim przy
W ramach społecznych konsultacji projektu rozporządzenia organizacje branżowe PORT PC i SPIUG mocno wspierają wspólną propozycję rozszerzenia taryfy G13 na wszystkich operatorów sieci dystrybucyjnej w Polsce i uważają, że propozycja 8-godzinnej taryfy elektrycznej jest daleko niewystarczająca. Dla przekazania i zakumulowania w ciągu 8 godzin odpowiedniej ilości ciepła na potrzeby ogrzewania budynku przez całą dobę wymagane jest ponad trzykrotne zwiększenie mocy urządzenia grzewczego (z uwzględnieniem przygotowania ciepłej wody użytkowej). Przykładowo dla domu pow. 150 m2, w którym wystarczające byłoby zastosowanie kotła o mocy 10 kW niezbędne byłoby urządzenie o mocy co najmniej 30 kW. Wiązałoby się to ze znacznymi przebudowami przyłączy elektrycznych budynków. Z uwagi na spadek temperatury zewnętrznej w czasie zimowych popołudni oraz potrzebę podgrzania wody do mycia przed wieczorną kąpielą trzeba się liczyć z masowym uruchamianiem tysięcy urządzeń grzewczych w godzinach 18.00-20.00 czyli w godzinach największego szczytu poboru energii elektrycznej.
Najlepszym rozwiązaniem antysmogowym byłoby wdrożenie taniej taryfy 20-godzinnej tak jak jest to skutecznie stosowane w Czechach lub na Słowacji. Na stronie internetowej www.portpc.pl dostępna jest pełna 21-stronicowa analiza dotycząca najbardziej optymalnej antysmogowej taryfy elektrycznej.
W analizach dotyczących nowej taryfy elektrycznej przeprowadzonych przez PORT PC założono, że urządzenie grzewcze (kocioł elektryczny, piec akumulacyjny, pompa ciepła) może pracować odpowiednio przez:
- tylko 8 godzin na dobę (bezpośrednie odniesienie do proponowanej przez Ministerstwo Energii taryfy elektrycznej G11 z 8h taniej energii (rys. 1),
- 10 godzin na dobę (odniesienie do istniejących taryf elektrycznych G12 – rys. 2),
- 14 godzin na dobę (odniesienie do istniejących taryf weekendowych G12w i specjalnej taryfy elektrycznej G12r firmy Energa, rys. 3)
- oraz 16 godzin na dobę (odniesienie do taryfy weekendowej G13 firmy Tauron, rys. 4)
W takich reżimach pracy 10 do 16 godzin na dobę pracuje większość istniejących elektrycznych urządzeń grzewczych w Polsce (np. kotły elektryczne, piece akumulacyjne czy pompy ciepła) i to zarówno w nowych i starych budynkach. Jest to też punktem odniesienia przygotowanej analizy do specjalnej taryfy elektrycznej proponowanej przez Ministerstwo Energii.
Poniższe obliczenia zostały przeprowadzone dla założenia, że zużycie energii elektrycznej dla budynku jednorodzinnego o powierzchni ogrzewanej 130 m2 na cele grzewcze wynosi 13600 kWh rocznie + 4000 kWh zużycia na cele gospodarstwa domowego rocznie (razem 17600 kWh/rok). W obliczeniach występuje projekcja ceny średniej nowej taryfy elektrycznej (na podstawie założeń propozycji rozporządzenia Ministerstwa Energii i aktualnych cen G11 dla założonego zużycia energii elektrycznej w przypadku poszczególnych operatorów sieci energetycznej i dostawców energii).
Porównanie kosztów 1 kWh przy pracy urządzeń grzewczych tylko przez 8 godzin na dobę
Rys. 1 Porównanie kosztów 1 kWh przy pracy urządzeń grzewczych tylko przez 8 godzin na dobę
Zaproponowana przez Min. Energii taryfa 8-godzinna nie zapewnia wystarczającego czasu na skuteczne ogrzewanie akumulacyjne. Może to w bardzo wielu przypadkach powodować, że moc przyłącza elektrycznego budynku będzie zbyt niska, aby zapewnić ogrzewanie przy projektowych temperaturach zewnętrznych. W przypadku budynków o stosunkowo słabej izolacji rozwiązanie nie zapewni wystarczającego komfortu cieplnego w budynku. Brak tanich 2 godzin w ciągu dnia będzie często prowadzić do załączeń urządzeń grzewczych w okolicach godz. 18.00 powodując zwiększenie zapotrzebowania na energię elektryczną w godzinach wieczornego szczytu.
Porównanie kosztów 1 kWh przy pracy urządzeń grzewczych tylko przez 10 godzin na dobę (odniesienie do istniejących taryf elektrycznych G12)
Rys. 2 Porównanie kosztów 1 kWh przy pracy urządzeń grzewczych tylko przez 10 godzin na dobę
Taryfa z 10-godzinną tańszą energią może nie zapewnić wystarczającego czasu na skuteczne ogrzewanie akumulacyjne w budynkach o gorszej izolacji. Może to też powodować, że moc przyłącza elektrycznego budynku będzie zbyt niska, aby zapewnić ogrzewanie przy projektowych temperaturach zewnętrznych. W przypadku budynków o stosunkowo słabej izolacji rozwiązanie nie zapewni wystarczającego komfortu cieplnego w budynku. Istniejące taryfy G12 pozwalają na realizację 10 godzin taniej energii – 8 godzin w nocy i 2 godziny po południu. W budynkach o dobrej izolacji nie będzie to powodować zwiększenia zapotrzebowania na energię elektryczną w godzinach wieczornego szczytu.
Porównanie kosztów 1 kWh przy pracy urządzeń grzewczych tylko przez 14 godzin na dobę (odniesienie do istniejących taryf weekendowej o oznaczeniu G12w)
Rys. 3 Porównanie kosztów 1 kWh przy pracy urządzeń grzewczych tylko przez 14 godzin na dobę
Taryfa z 14h taniej energii na dobę może pozwolić na skuteczne ogrzewanie akumulacyjne w budynkach o przeciętnej izolacji cieplnej. W przypadku obiektów o stosunkowo słabej izolacji cieplnej rozwiązanie nie zapewni wystarczającego komfortu cieplnego w budynku. Istniejące taryfy elektryczne G12w pozwalają na realizację średniodobowo 14h taniej energii – 8 godzin w nocy i 2 godziny po południu w dni robocze oraz przez 24 godziny na dobę w weekendy czy w święta.
Porównanie kosztów 1 kWh przy pracy urządzeń grzewczych tylko przez 16 godzin na dobę (odniesienie do istniejącej taryf weekendowej G13 firmy Tauron)
Rys. 4 Porównanie kosztów 1 kWh przy pracy urządzeń grzewczych tylko przez 16 godzin na dobę
Taryfa elektryczna z 16-godzinną tańszą energią na dobę pozwala na skuteczne ogrzewanie akumulacyjne w budynkach o gorszej izolacji. Istniejąca tylko w Małopolsce i Górnym Śląsku taryfa G13 pozwala na realizację statystycznie ok. 16 godzin taniej energii na dobę – 13 godzin w nocy i rano w okresie zimowym i 15 godzin na dobę w okresie letnim (w dni robocze) oraz 24 godziny w weekendy (czasami też w święta).
Porównanie kosztów ogrzewania elektrycznego z innymi nośnikami energii
Poniższe obliczenia zostały przeprowadzone dla założenia, że zużycie energii elektrycznej dla budynku na cele grzewcze (tylko centralne ogrzewanie) wynosi 13500 kWh/rok (budynek o powierzchni 130 m2 o stosunkowo słabej izolacji cieplnej). W przypadku podgrzewania ciepłej wody użytkowej dla 4 osób należy dodać ok. 30% zużycia energii elektrycznej. Założono, że ze względu na kompromis komfortu cieplnego użytkowników i oszczędności energii, ogrzewanie jest możliwe przez 16 godzin a nie 24 godziny na dobę.
Rys. 5 Porównanie kosztów centralnego ogrzewania dot. budynku 130 m2 w Małopolsce
Taryfa dedykowana do elektrycznych urządzeń grzewczych i pomp ciepła – G13 firmy Tauron
Taryfa G13 firmy Tauron została wprowadzona kilka lat temu i była dedykowana pod zastosowanie pomp ciepła i innych elektrycznych urządzeń grzewczych. Obecnie taryfa G13 występuje częściowo na obszarze Województwa Śląskiego oraz Małopolskiego. Wybór taryfy jest możliwy w przypadku gdy dostawcą energii i dystrybutorem jest Tauron. Rozkład czasowy taryfy G13 zapewnia stosunkowo elastyczny sposób korzystania. Taryfa przygotowana jest pod użytkowanie kotłów i akumulacyjnych pieców elektrycznych, oraz pod stosowanie pomp ciepła. Wynika to z układu trzech przedziałów cen energii: szczytu porannego i wieczornego oraz pozostałych przedziałów (taryfa obniżona). W przypadku taryfy G13 okres taniej energii wynosi w skali roku ok. 17h/dobę, uwzględniając święta oraz soboty i niedziele (statystycznie jest ich ok. 114 w ciągu całego roku). W okresie zimowym (od 01.10 do 31.03) udział ten wynosi ok. 16 godzin na dobę. W przedziale dni tygodnia od poniedziałku do piątku wynosi 13 godzin na dobę w sezonie zimowym (od 01.10 do 31.03) i 15 godzin na dobę w okresie poza sezonem zimowym (od 01.04 do 30.09.) W czasie weekendów (oraz świąt państwowych) obowiązuje taryfa obniżona (24 godziny na dobę).
Szczyt przedpołudniowy ze średnią ceną energii występuje przez 6 godzin na dobę w przedziale tygodnia od poniedziałku do piątku. Szczyt wieczorny wynosi odpowiednio 5 godzin na dobę (od 01.10 do 31.03) lub 3 godziny na dobę (od 01.04 do 30.09) w ciągu dni roboczych.
Rekomendacja branży w zakresie wprowadzenia specjalnej antysmogowej taryfy elektrycznej
Powyższe analizy i obliczenia wskazują na to, że zdaniem dwóch organizacji branżowych PORT PC i SPIUG najbardziej optymalną i zarazem prawdopodobnie najszybszą ze względów proceduralnych do wprowadzenia w całej Polsce taryfą elektryczną jest istniejąca taryfa G13 firmy Tauron. Przyjęte przez Tauron wartości cen energii i kosztów dystrybucji w istniejącej taryfie G13 są zdaniem organizacji optymalne, zarówno w przypadku stosowania pomp ciepła, jak i kotłów elektrycznych czy pieców akumulacyjnych. Alternatywnym, ale również mocno rekomendowanym rozwiązaniem jest wprowadzenie dedykowanej do ogrzewania taryfy zawierającej 20 godzin taniej energii i 4 godziny znacznie droższej energii na dobę (podobnie jak jest to stosowane z dużym sukcesem od ponad 10 lat w Czechach i od kilku lat na Słowacji). 20 godzin taniej energii elektrycznej zapewnia duży komfort użytkowania, który oczekują użytkownicy pomp ciepła oraz kotłów elektrycznych, chroniąc zarazem przed używaniem energii elektrycznej w godzinach największego wieczornego szczytu poboru energii 17:00-21:00. Jest to zabezpieczone maksymalnym udziałem pobranej energii w tych godzinach na poziomie 9% całego zużycia energii elektrycznej w ciągu roku.
