Rekuperator a kominek

Kominek może być również źródłem ciepła w systemach dystrybucji gorącego powietrza (DGP), jednak gorące powietrze, które dystrybuowane jest kanałami nawiewnymi DGP jest zbyt gorące, by trafiało do wymiennika rekuperatora w systemie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła - rekuperacji.

Dlatego najlepiej, by DGP działało również niezależnie od systemu rekuperacji.

Wywołany przez rekuperator ruch powierza oraz odpowiednie wykorzystanie praw fizyki pozwoli na bardzo dobre rozprowadzenie ciepła kominkowego w budynku bez konieczności montażu instalacji dystrybucji gorącego powietrza (DGP).

Rekuperacja i kominek

1. W większości domów niemożliwe jest zastosowanie połączonych systemów kominka i rekuperatora. Łączenie ich wbrew opinii eksperta lub samodzielne próby oparte na własnych przemyśleniach bez bazy w postaci wiedzy fachowej mogą spowodować zakłócenia w pracy obu instalacji, w skrajnych wypadkach uszkodzenie rekuperatora.
2. Decydując się na kominek należy mieć świadomość, że zazwyczaj będzie on jedynie UZUPEŁNIAJĄCYM źródłem ciepła. Oprócz kominka dom powinien zostać wyposażony w tradycyjną instalację centralnego ogrzewania opartą na piecu lub pompie ciepła.
3. Jeśli zamierzasz traktować kominek jak główne źródło ciepła w domu paląc w nim codziennie, bezwzględnie wykonaj niezależną instalację rozprowadzenia powietrza kominkowego lub zastosuj kominek z płaszczem wodnym - to rozwiązanie posiada możliwość regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach za pomocą termostatów na grzejnikach, powoduje też najmniejsze potencjalne przesuszenie powietrza przy ciągłej pracy kominka; zabezpiecza również przed rozprowadzeniem nieczystości i intensywnego zapachu palonego drewna po całym domu.
4. Gdy rozważasz wykonanie tylko jednego z tych dwóch systemów: DGP lub rekuperację pamiętaj, że instalacja rekuperatora nawet bez bezpośredniego połączenia z kominkiem spowoduje rozprowadzenie ogrzanego powietrza po całym domu. Natomiast sama instalacja kominkowa nigdy nie zapewni wentylacji budynku.

Rozprowadzenie ciepłego powietrza z kominka zyskało w Polsce już całą rzeszę zwolenników. Praktycznie każdy inwestor ma w planie wykorzystanie ciepła kominkowego do dogrzewania domu. Często mając do wyboru wykonanie w budynku instalacji rozprowadzenia ciepłego powietrza z kominka lub instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła decyduje się na tylko jedną z nich. Jakiego dokonać wyboru? Warto wziąć pod uwagę, że dobrze zaprojektowana instalacja wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła w większości przypadków spełni jednocześnie rolę dystrybutora ciepłego powietrza z kominka. Przyjrzyjmy się bliżej temu tematowi.

Wentylacja w nowym domu 

Decydujemy się na doskonałą izolację ścian, energooszczędne okna oraz oczywiście na system rozprowadzenia ciepłego powietrza z kominka. Gdzieś usłyszeliśmy o możliwości uzyskania dodatkowych oszczędności dzięki systemowi wentylacyjnemu z odzyskiem ciepła opartym na rekuperatorze. Oba systemy wymagają prowadzenia kanałów, którymi tłoczone jest powietrze, zazwyczaj o dość pokaźnych średnicach. Oglądamy projekt domu i próbujemy zmieścić gdzieś kanały obu systemów. Sprawdzamy ceny, porównujemy oferty, po czym stwierdzamy, że płacenie za system wentylacyjny z odzyskiem ciepła jest po prostu niepotrzebne - lepiej zrobić DGP. Czy to dobre podejście? Odpowiemy na to pytanie później.

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła wymaga zastosowania przewodów wentylacyjnych przeznaczonych do transportu powietrza. Do wyboru są przewody elastyczne aluminiowe, stalowe kanały okrągłe oraz nowoczesne systemy przewodów wentylacyjnych elastycznych z polietylenu.

Instalacja rozprowadzająca ciepłe powietrze z kominka wymaga zaś zastosowania przewodów wentylacyjnych o podwyższonej odporności termicznej (do 250^oC).

DGP a rekuperacja

Podstawowa różnica pomiędzy systemem DGP a systemem rekuperacji o ilość oraz sposób rozmieszczenia anemostatów czy kratek wentylacyjnych. W przypadku systemu nawiewu ciepłego powietrza z kominka powietrze jest jedynie nawiewane do pomieszczeń mieszkalnych, nie ma natomiast możliwości odprowadzenia zużytego powietrza np. z łazienek. Teoretycznie funkcję wywiewną powinna spełnić wentylacja grawitacyjna, jednak jest ona bardzo nieefektywna - szczególnie w przypadku, gdy w budynku zamontowane są szczelne okna - wentylacja grawitacyjna po prostu nie działa.

System rekuperacji wymaga zastosowania anemostatów nawiewnych w pokojach mieszkalnych oraz anemostatów wywiewnych w kuchni i łazienkach. W budynku cały czas zachowana jest cyrkulacja powietrza: świeże powietrze wprowadzane jest do pokoi, zużyte powietrze usuwane.

Dlatego należy pamiętać, że sam system rozprowadzenia ciepłego powietrza z kominka nigdy nie spowoduje usunięcia nadmiaru wilgoci z budynku, czyli nie zabezpieczy domu przed możliwością tworzenia się na ścianach pleśni czy grzybów. Wentylacja mechaniczna ryzyko zawilgocenia domu eliminuje praktycznie do zera.

Koleją różnicą jest sposób umieszczenia nawiewników. Optymalne położenie nawiewników w przypadku rozprowadzenia ciepłego powietrza z kominka to umieszczenie ich jak najniżej - w podłodze lub w ścianach tuż nad podłogą. Dzięki temu bardzo ciepłe powietrze zgodnie z prawami fizyki wędrować będzie ku górze, mieszając się jednocześnie z powietrzem w danym pomieszczeniu. Instalacja wentylacji mechanicznej z rekuperatorem wymaga umieszczenia nawiewów i wywiewów w suficie lub w ścianach pod sufitem. Powietrze wydmuchiwane z instalacji wentylacyjnej jest zazwyczaj chłodniejsze i w naturalny sposób opadać będzie na dół. Brak konieczności wykonania zejść w dół przewodów wentylacyjnych upraszcza zazwyczaj wykonanie instalacji - nie ma konieczności wykonywania bruzd w ścianach lub szachów sięgających aż do podłogi, jak ma to miejsce w przypadku instalacji kominkowej.

Odpowiednio zaprojektowana instalacja rekuperatora pozwoli na wykorzystanie naturalnego zjawiska gromadzenia się gorącego powietrza pod sufitem do skuteczniejszego ogrzewania powietrza wprowadzanego do budynku przez czerpnię.

Rekuperator dobrej klasy oraz dobrze wykonana i zaizolowana instalacja pozwoli na pośrednie rozprowadzenie ciepła kominkowego za pomocą świeżego, ogrzanego przy pomocy wymiennika rekuperatora powietrza zewnętrznego! Bez problemu można będzie w tym celu wykorzystać standardowo umieszczone nawiewniki instalacji wentylacyjnej: ich konstrukcja zapewni skierowanie nawiewanego, ogrzanego powietrza w dół. Opcjonalnie zastosować można anemostaty wirowe, również kierujące powietrze w dół lub po prostu kierunkowe kratki wentylacyjne.

Różnica temperatury pomiędzy powietrzem nawiewanym a powietrzem w pomieszczeniu będzie na tyle niewielka, że nie nastąpi "zawracanie" gorącego powietrza powrotem pod sufit. Rozwiązanie takie nie sprawdzi się jednak w przypadku samej instalacji kominkowej: bardzo gorące powietrze najprawdopodobniej pozostanie pod sufitem mimo zastosowanie najlepszych nawiewników, a mieszkańcy budynku zapewne odczuwać będą chłód, jako że stale marznąć im będą stopy przy stosunkowo wysokiej temperaturze powietrza.

Rozwiązanie pośredniego rozprowadzenia gorącego powietrza kominkowego i wykorzystanie go do dodatkowego ogrzania pomieszczeń podczas chłodnych dni wymaga prawidłowego zaprojektowania systemu rekuperacji oraz wykorzystania rekuperatora o maksymalnie wysokiej sprawności, najlepiej z wymiennikiem przeciwprądowym.

Odpowiednio projektując i wykonując instalację rekuperacji i kominek należy pamiętać, że wkład kominkowy powinien być dostosowany do wykorzystania w domu wyposażonym w instalację rekuperatora (zamknięta komora spalania) oraz powinien bezwzględnie posiadać doprowadzenie z zewnątrz niezależnym przewodem powietrza do komory spalania. Przewód doprowadzający powietrze do kominka powinien mieć średnicę równą lub nieco większą niż średnica króćca kominowego wkładu kominka.