Pięć kroków do uwolnienia potencjału chłodnictwa

Wykorzystanie chłodzenia będzie również wzrastać z coraz wyższym poziomem cyfryzacji. Duże zapotrzebowanie na chłód występuje w centrach danych, gdzie zużycie energii elektrycznej zwiększyło się niemal czterokrotnie do 43 GW pomiędzy 2007 a 2013 rokiem – to ilość równa zdolności wytwórczej Południowej Afryki.
Biorąc pod uwagę powyższe, niezwykle istotne jest abyśmy sektor chłodnictwa rozwijali w sposób zrównoważony. Wciąż trwają prace nad rewizją dyrektywy dotyczącej efektywności energetycznej i dyrektywy dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków. Działania te to kamień milowy na drodze do osiągnięcia pełnej dekarbonizacji sektora chłodzenia.

Według mnie, nadchodzące ramy regulacyjne muszą kształtować sektor chłodnictwa na pięć sposobów:

1. Podniesienie świadomości o potencjale oszczędzania energii w chłodnictwie, z jednoczesną koncentracją na konsumencie.
W umiarkowanym klimacie Europy lekceważymy znaczenie chłodzenia. Sprzęty, takie jak lodówka czy zamrażarka, które można znaleźć w prawie każdym nowoczesnym domu są odpowiedzialne za największe zużycie energii. Brytyjczycy zużywają 4% całej energii elektrycznej – do 13% TWh rocznie.
Chłodnictwo nie kończy się w domu. Supermarkety wykorzystują obecnie do 2% krajowego zużycia energii elektrycznej. 70% naszej żywności jest chłodzona lub mrożona już w trakcie produkcji, a kolejne 50% jest przechowywana w lodówkach w punktach sprzedaży detalicznej. Przewiduje się, że do 2027 r. sprzedaż detaliczna online i dostawa żywności do domów konsumentów wzroście z 10% do 40%, zwiększając tym samym wykorzystanie samochodów-chłodni.

2. Obniżenie zapotrzebowania na chłodzenie budynków, przy zachowaniu komfortu w pomieszczeniach.
Duże budynki, szczególnie biurowce i szpitale, nie nadawałyby się do użytkowania bez klimatyzacji. Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej muszą zatem stanowić odpowiednie podstawy do działań w kwestii dekarbonizacji budownictwa do 2050 r. (nowy Artykuł 2a). Główne wymagania dotyczące modernizacji istniejących budynków oraz budowy nowych - o niemal zerowym zużyciu energii będą wymagały lepszej wentylacji oraz wydajniejszej klimatyzacji, co bezpośrednio łączy się z ich istotnym uszczelnieniem.
Efektywniejsze urządzenia, osłony przeciwsłoneczne i odpowiednia technologia okienna do pewnego stopnia mogą zaspokoić to zapotrzebowanie. Musimy jednak również dążyć do zintegrowania technologii chłodzących z odnawialnymi źródłami energii elektrycznej.

3. Umożliwienie sektorowi chłodzenia przyspieszenia wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.
Zgodnie ze zobowiązaniami polityki klimatycznej i energetycznej do roku 2030, 45% energii będzie wytwarzane ze źródeł odnawialnych, stwarzając przy tym potrzebę skuteczniejszego przechowywania energii oraz zwiększonego zarządzania od strony popytu. Przy odpowiednim kształcie polityki, technologia chłodzenia może wspierać realizację tego celu. Istotne znaczenie ma również rosnąca rola pomp ciepła, które dalej powinny być wspierane przez odpowiednie regulacje.
Chłodzenie w budownictwie mieszkalnym może być realizowane za pomocą darmowego źródła chłodu pochodzącego z jezior i innych naturalnych zbiorników wodnych. Dzięki połączeniu systemów, będzie można uzyskać najbardziej efektywne i energooszczędne rozwiązania.

4. Rozwój połączeń międzysektorowych oraz podejścia systemowego.
Integracja sektorów grzewczego i chłodniczego może przynieść duże korzyści w zakresie efektywności ich działania. Przykładowo, dzięki technologiom inteligentnych budynków możliwe jest odzyskanie nieuniknionych strat ciepła w supermarketach. W konkretnym przykładzie inwestycji zrealizowanej w Danii, dzięki systemowi odzysku ciepła wytwarzanego przez systemy chłodzenia w sklepie oraz jego odprowadzeniu z powrotem do komunalnej sieci grzewczej, rachunek za ogrzewanie lokalnego supermarketu obniżony został o 80%.
Takie systemowe podejście powinno być stawiane na pierwszym miejscu. Dzięki integracji supermarketów w większy system energetyczny możliwe jest uwolnienie znacznej ilości energii, osiągających 70% wydajności chłodniczej sprężarki. Energia ta, może być następnie udostępniona podczas szczytowego zapotrzebowania na energię.
Odpowiednia technologia istnieje i jest dostępna. Potrzeba jeszcze, aby polityka i jej mechanizmy wspierały innowacje i zachęcały do dokonywania niezbędnych inwestycji. 

5. Digitalizacja jako czynnik umożliwiający bardziej zrównoważone chłodzenie.
Digitalizacja może stać się wyznacznikiem zmian w sektorze chłodnictwa. Już teraz możemy obserwować jak olbrzymi zasób danych i ich odpowiednie analizy pozwalają nam zastosować technologie w bardziej inteligentny sposób poprzez wykorzystanie potencjału z zakresu efektywności oraz chłodnictwa, który do tej pory nie był dostatecznie dostrzeżony.
Obecnie 9% żywności produkowanej w UE z powodu braku odpowiedniego chłodzenia jest marnowana. Oprogramowanie monitorujące temperaturę i wilgotność w łańcuchu chłodniczym może znacząco zredukować poziom strat żywności i obniżyć zużycie energii i wody w sektorze spożywczym. Dlatego następnym obszarem, nad którym UE powinna się skupić są strategie wspierania energooszczędnych i odpowiednio monitorowanych łańcuchów dostaw żywności.

Pierwsze kroki do zwiększenia świadomości mieszkańców Unii Europejskiej i wyjaśnienia znaczenia chłodzenia zostały podjęte w ostatnim tygodniu czerwca podczas inauguracji CoolingEU odbywającej się w ramach Tygodnia Zrównoważonej Energii UE. Inicjatywa rozpoczyna ruch przedstawicieli przemysłu współpracujących ze sobą w zakresie energii, ciepła, chłodzenia, wentylacji i klimatyzacji, po to, aby obudzić śpiącego olbrzyma jakim jest efektywne i rozwijające się w sposób zrównoważony chłodzenie.
Pamiętajmy – chłodzenie nie jest luksusem – jest kluczowym elementem naszego współczesnego społeczeństwa. I jeśli jego rozwój będziemy przeprowadzać w sposób zrównoważony, pomożemy również Ziemię utrzymać w chłodzie.