Czy potrzebna będzie korekta prognoz rozwoju polskiego rynku pomp ciepła na 2023 rok?

Podczas podsumowania I kwartału, jeszcze w maju bieżącego roku, sytuacja rynku pomp ciepła wydawała się obiecująca, zwłaszcza w porównaniu z wynikami innych grup urządzeń grzewczych. Prognozowaliśmy wzrost sprzedaży pomp ciepła w Polsce na rok 2023, chociaż nie w tak dynamicznym tempie jak w rekordowym 2022 roku. Szacowaliśmy, że dla pomp ciepła powietrze-woda wzrosty sprzedaży mogą wynieść 20-30%, a dla gruntowych pomp ciepła nawet 40-50%. Jednakże obecne informacje napływające z rynku wskazują na konieczność skorygowania tych prognoz. Magazyny dystrybutorów są obecnie pełne, a branża pomp ciepła w Polsce odnotowuje wyraźny spadek tempa sprzedaży. W związku z tym, prawdopodobnie wzrost rynku będzie zauważalny dopiero w 2024 roku.

Główne czynniki ryzyka w Polsce

Obecnie w Polsce widzimy wyraźne spowolnienie inwestycji w sektorze budowlanym, zarówno w przypadku nowych budynków, jak i modernizacji oraz remontów. Wpływa na to dwucyfrowa inflacja, jedna z najwyższych w Europie, co powoduje znaczny wzrost cen materiałów, urządzeń, robocizny oraz kredytowania. Dodatkowo, inwestorzy są niepewni co do swojej sytuacji ekonomicznej i kondycji gospodarki w najbliższych latach. W Polsce rośnie także świadomość stagflacji, co wpływa negatywnie na potencjał sprzedaży pomp ciepła.

W raporcie zespołu analitycznego Remirent na temat wpływu inflacji na nawyki remontowo-budowlane Polaków w 2023 roku widać, że aż 42,5% respondentów zdecydowało się na odłożenie lub zawieszenie prac remontowych. Szczególnie w województwach pomorskim, wielkopolskim, podlaskim i świętokrzyskim ponad 50% respondentów odłożyło remonty. Ponadto, wysokie ceny energii elektrycznej w porównaniu do cen gazu ziemnego powodują, że wielu inwestorów zastanawia się nad opłacalnością pomp ciepła jako urządzenia grzewczego, mimo ich wysokiej efektywności. Montaż fotowoltaiki może znacznie obniżyć rachunki za ogrzewanie domu przy użyciu pompy ciepła, ale dla inwestorów oznacza to dodatkowe koszty na początku.

Jest także brak konsekwentnej polityki sprzyjającej transformacji w ogrzewnictwie, a brak jednoznacznych deklaracji rządu w sprawie wspierania technologii pomp ciepła wpływa negatywnie na rynek. Wprowadzenie specjalnych taryf energetycznych, takich jak taryfy "smart", dla użytkowników pomp ciepła oraz zmiany w opodatkowaniu cen nośników energii w celu uwzględnienia emisji CO2 i obniżenia cen energii elektrycznej mogą pomóc w promowaniu pomp ciepła jako opłacalnej opcji ogrzewania w Polsce.

Programy wsparcia napędzają sprzedaż

Mimo trudności na rynku, programy wsparcia odegrają ważną rolę w promowaniu pomp ciepła. Trzy krajowe programy: "Czyste Powietrze", "Mój Prąd" 5.0 i "Moje Ciepło" oferują dofinansowanie inwestycji w pompę ciepła dla właścicieli domów jednorodzinnych. Wydatki na modernizację, które nie są objęte dotacją, mogą być odliczane w ramach podatkowej ulgi termomodernizacyjnej. Szacuje się, że w 2023 roku z krajowych programów wsparcia skorzysta około 110 tysięcy instalowanych pomp ciepła. Programy te mogą być dobrym wskaźnikiem do oceny trendów sprzedażowych tych urządzeń.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) podaje, że w ramach programu "Czyste Powietrze", pompy ciepła dominują w liczbie wniosków o dofinansowanie do wymiany źródła ciepła. Chociaż udział wniosków o dofinansowanie do pomp ciepła w maju 2023 roku spadł do 57% w porównaniu do stycznia 2023 roku, to nadal jest to znaczący wskaźnik. Tylko w maju złożono 7622 wnioski na pompy ciepła typu powietrze-woda oraz 372 wnioski na gruntowe pompy ciepła. Nie można jednak jednoznacznie określić czasu realizacji inwestycji na podstawie wniosków, co może wpłynąć na analizę danych sprzedażowych.

Prognozy na kolejne miesiące

Pełne dane do podsumowania I półrocza 2023 roku będą dostępne za kilka tygodni i pozwolą na bardziej precyzyjne oszacowanie sytuacji na rynku. Obecnie, na podstawie sygnałów napływających z rynku, spodziewamy się pewnych spadków w segmencie pomp ciepła powietrze-woda w I półroczu 2023 roku w porównaniu z analogicznym okresem 2022 roku. Natomiast w segmencie gruntowych pomp ciepła utrzyma się tendencja wzrostowa, ale będzie to wzrost mniejszy niż w I kwartale 2023 roku.

Prognozy sprzedażowe na cały 2023 rok także wymagają korekty. W przypadku gruntowych pomp ciepła można liczyć na wzrost rynku o 20-30% w porównaniu z rokiem poprzednim. Jednak spadek sprzedaży powietrznych pomp ciepła w I półroczu 2023 roku może wynieść ponad 30% w porównaniu do I półrocza 2022 roku, a w całym 2023 roku może osiągnąć poziom 20-30%. W najbardziej negatywnym scenariuszu spadek sprzedaży pomp ciepła powietrze-woda w całym 2023 roku może wynieść ponad 40%.

Analizując rozwój polskiego rynku pomp ciepła, ważne jest zauważenie, że wyjątkowo wysoki poziom sprzedaży w 2022 roku wynikał między innymi z obaw inwestorów dotyczących dostępności i kosztów paliw kopalnych oraz odnawialnych paliw stałych. Obecnie sytuacja na rynku paliw ustabilizowała się, a rząd nadal wspiera kredytowanie gazu ziemnego dla gospodarstw domowych w Polsce, co wpływa na konkurencyjność inwestycji w pompę ciepła. Nie można zatem oczekiwać powtórzenia sukcesu sprzedażowego z roku poprzedniego.

Ponadto, pozytywny wpływ na rynek może mieć opublikowanie planu Komisji Europejskiej na rzecz powszechnego zastosowania pomp ciepła, spodziewanego w IV kwartale 2023 roku. Plan ten wspierany przez kompleksowy system monitoringu może pomóc w usunięciu barier związanych z rozwojem rynku pomp ciepła w różnych krajach. Jednakże do nieskrępowanego wzrostu rynku pomp ciepła potrzebujemy także ustabilizowania sytuacji politycznej, jednoznacznej polityki energetycznej, uruchomienia środków unijnych oraz odpowiedniego ukształtowania cen energii w stosunku do cen gazu ziemnego.

Źródło: Port PC